بررسی اجمالی

آمبولی ریه انسداد در یکی از شریان های ریوی در ریه های شما است. در بیشتر موارد، آمبولی ریه ناشی از لخته‌های خونی است که از وریدهای عمقی پاها یا به سیاهرگ‌های دیگر قسمت‌های بدن (ترومبوز وید عمقی) به ریه‌ها می‌رود.

از آنجایی که لخته ها جریان خون به ریه ها را مسدود می کند، آمبولی ریه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. با این، درمان سریع تا حد زیادی خطر مرگ را کاهش می دهد. انجام عملی برای جلوگیری از لخته شدن خون در پاها برای محافظت از شما در برابر آمبولی ریه کمک می کند.

علائم

علائم آمبولی ریه بسته به میزان درگیر شدن ریه، اندازه گیری ها و اینکه آیا شما زمینه بیماری ریوی یا قلبی دارید، می تواند بسیار متفاوت باشد.

علائم و نشانه های رایج عبارتند از:

• تنگی نفس. این علامت معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شود و همیشه با فعالیت بدتر می شود.
• درد قفسه سینه. ممکن است احساس کنید که دچار حمله قلبی شده اید. درد اغلب تیز است و زمانی که عمیق نفس می‌کشید احساس می‌شود و اغلب شما را از نفس عمیق باز می‌دارد. همچنین می تواند هنگام سرفه، خم شدن یا خم شدن احساس شود.
• سرفه کردن. سرفه ممکن است خلط خونی یا سرفه خونی ایجاد کند.

سایر علائم و نشانه هایی که می تواند با آمبولی ریه رخ دهد عبارتند از:

• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• سبکی سر یا سرگیجه
• تعریق بیش از حد
• تب
• درد یا تورم ساق پا، یا هر دو، معمولاً در ساق پا ناشی از ترومبوز ورید عمقی است
• پوست مرطوب یا بد رنگ (سیانوز)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

آمبولی ریه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. در صورت احساس تنگی نفس غیرقابل توضیح، درد قفسه سینه یا سرفه ای که خلط خونی ایجاد می کند، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که توده‌ای از مواد، اغلب یک لخته خون، در شریان ریه‌ها فرو می‌رود. این لخته‌های خون معمولاً از وریدهای عمقی پاهای شما می‌آیند، وضعیتی که به عنوان ترومبوز ورید عمقی (DVT) شناخته می‌شود.

در بسیاری از موارد، لخته های متعدد در آمبولی ریه نقش دارند. بخش‌هایی از ریه که توسط هر شریان مسدود شده شروع می‌شود، خون از بین می‌رود و ممکن است بمیرد. این به عنوان انفارکتوس ریوی شناخته می شود. این امر باعث می شود ریه های شما اکسیژن رسانی به بقیه بدن را دشوارتر کنند.

گاهی اوقات، انسداد رگ های خونی توسط موادی غیر از لخته های خون ایجاد می شود، مانند:

• چربی از مغز استخوان دراز شکسته
• بخشی از تومور
• حباب های هوا

عوامل خطر

اگرچه هرکسی ممکن است دچار لخته شدن خون و متعاقب آن آمبولی ریه شود، عوامل خاصی می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

شرایط پزشکی و درمان

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان در گذشته لخته خون وریدی یا آمبولی ریه داشته باشید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.

علاوه بر این، برخی شرایط پزشکی و درمان‌ها شما را در معرض خطر قرار می‌دهند، مانند:

• بیماری قلبی. بیماری قلبی عروقی، به ویژه نارسایی قلبی، احتمال تشکیل لخته را افزایش می دهد.
• سرطان. برخی از سرطان ها – به ویژه سرطان های مغز، تخمدان، لوزالمعده، روده بزرگ، معده، ریه و کلیه و سرطان هایی که گسترش یافته اند – می توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند و شیمی درمانی بیشتر این خطر را افزایش می دهد. زنان با سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان سینه که تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف می کنند نیز در معرض خطر بیشتری برای لخته شدن خون هستند.
• عمل جراحی. جراحی یکی از دلایل اصلی لخته شدن خون است. به همین دلیل، ممکن است قبل و بعد از جراحی بزرگ، مانند تعویض مفصل، دارو برای جلوگیری از لخته شدن خون تجویز شود.
• اختلالاتی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد. برخی از اختلالات ارثی بر خون تأثیر می گذارد و آن را بیشتر مستعد لخته شدن می کند. سایر اختلالات پزشکی مانند بیماری کلیوی نیز می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
• بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19). افرادی که علائم شدید کووید-19 دارند، بیشتر در معرض خطر آمبولی ریه هستند.

بی حرکتی طولانی مدت

احتمال تشکیل لخته های خون در دوره های عدم فعالیت بیشتر است، مانند:

• استراحت در رختخواب. محصور ماندن در رختخواب برای مدت طولانی پس از جراحی، حمله قلبی، شکستگی پا، ضربه یا هر بیماری جدی، شما را در برابر لخته شدن خون آسیب پذیرتر می کند. هنگامی که اندام تحتانی برای مدت طولانی افقی باشد، جریان خون وریدی کند می شود و خون در پاها جمع می شود و گاهی اوقات منجر به لخته شدن خون می شود.
• سفرهای طولانی. نشستن در یک موقعیت تنگ در طول سفرهای طولانی با هواپیما یا ماشین باعث کاهش جریان خون در پاها می شود که به تشکیل لخته کمک می کند.

سایر عوامل خطر

• سیگار کشیدن. به دلایلی که به خوبی شناخته نشده است، استفاده از تنباکو برخی از افراد را مستعد تشکیل لخته خون می کند، به ویژه هنگامی که با سایر عوامل خطر ترکیب شود.
• اضافه وزن داشتن. اضافه وزن خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد - به ویژه در افرادی که سایر عوامل خطر را دارند.
• استروژن مکمل استروژن موجود در قرص های ضد بارداری و در درمان جایگزینی هورمونی می تواند فاکتورهای لخته شدن خون را افزایش دهد، به خصوص اگر سیگار می کشید یا اضافه وزن دارید.
• بارداری. فشار دادن وزن کودک به وریدهای لگن می تواند بازگشت خون از پاها را کند نماید. زمانی که  جریان خون کند می شود یا جمع می شود احتمال تشکیل لخته وجود دارد.

عوارض

آمبولی ریه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. حدود یک سوم افراد مبتلا به آمبولی ریه تشخیص داده نشده و درمان نشده زنده نمی مانند. با این حال، زمانی که این بیماری به سرعت تشخیص داده و درمان شود، این تعداد عوارض به طور چشمگیری کاهش می یابد.

آمبولی ریوی همچنین می تواند منجر به فشار خون ریوی شود، وضعیتی که در آن فشار خون در ریه ها و سمت راست قلب بیش از حد بالا است. هنگامی که در شریان‌های داخل ریه‌های  انسداد وجود دارد، قلب شما باید سخت‌تر کار کند تا خون را از طریق آن رگ‌ها عبور دهد، که فشار خون را افزایش می‌دهد و در نهایت قلب شما را ضعیف می‌کند.

در موارد نادر، آمبولی های کوچک به طور مکرر رخ می دهند و در طول زمان ایجاد می شوند که منجر به فشار خون مزمن ریوی می شود که به عنوان فشار خون مزمن ترومبوآمبولیک ریوی نیز شناخته می شود.

جلوگیری

جلوگیری از ایجاد لخته در وریدهای عمقی پاها (ترومبوز ورید عمقی) به جلوگیری از آمبولی ریه کمک می کند. به همین دلیل، اکثر بیمارستان ها در مورد اتخاذ اقداماتی برای جلوگیری از لخته شدن خون عمل می کنند، از جمله:

• رقیق کننده های خون (ضد انعقادها). این داروها اغلب به افرادی که در معرض خطر لخته شدن خون هستند قبل و بعد از عمل - و همچنین به افرادی که با شرایط پزشکی در بیمارستان بستری می شوند، مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا عوارض سرطان - داده می شود.
• جوراب های فشرده. جوراب‌های فشرده به طور پیوسته پاهای شما را منقبض می‌کنند و به رگ‌ها و ماهیچه‌های پا کمک می‌کنند تا خون را به‌طور مؤثرتر حرکت دهند. آنها روشی ایمن، ساده و ارزان را برای جلوگیری از رکود خون در حین و بعد از جراحی عمومی ارائه می دهند.
• ارتفاع پا. بالا بردن پاهای خود در صورت امکان و در طول شب نیز می تواند بسیار موثر باشد. کف تخت خود را با بلوک یا کتاب 4 تا 6 اینچ (10 تا 15 سانتی متر) بالا بیاورید.
• فعالیت بدنی. حرکت در اسرع وقت پس از جراحی می تواند به جلوگیری از آمبولی ریه و تسریع بهبودی کلی کمک کند. این یکی از دلایل اصلی است که ممکن است پرستار شما را وادار کند که حتی در روز عمل جراحی، برخیزید و علیرغم درد در محل برش جراحی، راه بروید.
• فشرده سازی پنوماتیک. این درمان از کاف‌هایی که تا بالای ران یا بالای ساق پا هستند استفاده می‌کند که به‌طور خودکار با هوا باد می‌شوند و هر چند دقیقه یک‌بار باد می‌کنند تا رگ‌های پاها را ماساژ داده و فشار دهند و جریان خون را بهبود بخشند.

پیشگیری در سفر

خطر لخته شدن خون در سفر کم است، اما با افزایش سفرهای طولانی مدت افزایش می یابد. اگر عوامل خطر لخته خون دارید و نگران سفر هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

پزشک شما ممکن است موارد زیر را برای کمک به جلوگیری از لخته شدن خون در طول سفر پیشنهاد دهد:

• به مقدار زیاد مایعات بنوشید. مصرف آب بهترین مایع برای جلوگیری از کم آبی بدن است که می تواند به عدم ایجاد لخته های خون کمک کند. از مصرف الکل خودداری کنید که موجب از دست دادن مایعات بدن می شود.
• در نشستن طولانی مدت استراحت کنید. هر ساعت یا بیشتر در کابین هواپیما حرکت کنید. اگر در حال رانندگی هستید، هر چند وقت یکبار توقف کنید و چند بار در اطراف ماشین قدم بزنید. چند خم و راست عمیق زانو انجام دهید.
• در صندلی خود تکان بخورید هر 15 تا 30 دقیقه مچ پای خود را خم کنید.
• جوراب ساق بلند بپوشید. پزشک ممکن است این موارد را برای کمک به تقویت خون و حرکت مایعات در پاره ای از موارد توصیه کند. جوراب های فشرده در بافت های وسیعی از رنگ ها و با مدل شیک موجود هستند. حتی وسایلی وجود دارد که به آنها جوراب ساق بلند می گویند که به شما در پوشیدن جوراب کمک می کند.
• 
  
• مطالب مرتبط