حقایق کلیدی

کم خونی چیست؟

هنگامی که کم خونی دارید، خون شما گلبول های قرمز سالم یا هموگلوبین کافی برای حمل اکسیژن به بدن و جنین ندارد.

گلبول های قرمز یکی از انواع سلول های خون هستند. نقش اصلی آنها حمل اکسیژن از قلب به بقیه بدن است - مغز، عضلات، پوست، کلیه ها و هر جای دیگر. گلبول های قرمز خون در مغز استخوان تولید می‌شوند. آنها حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که برای حمل اکسیژن حیاتی است.

برای تولید تمام هموگلوبین مورد نیازتان به آهن، ویتامین B12 و فولات کافی نیاز دارید. اگر هیچ یک از این مواد مغذی کافی را نداشته باشید، ممکن است دچار کم خونی شوید.

علت کم خونی در بارداری چیست؟

بدن در طول بارداری تغییر می کند تا از کودک در حال رشد خود مراقبت کند. بدن در دوران بارداری به خون بیشتری نیاز دارد. به طور متوسط، زمانی که باردار نیستید، حدود 5 لیتر خون خواهید داشت، در حالی که در اواخر بارداری، 7 تا 8 لیتر خون خواهید داشت.

ساخت سلول های خونی اضافی به آهن، ویتامین B12 و فولات فراوان نیاز دارد تا تمام هموگلوبین اضافی مورد نیاز ساخته شود. کمبود آهن عامل اصلی کم خونی در دوران بارداری است. شما در دوران بارداری 3 برابر بیشتر از زمانی که باردار نیستید به آهن نیاز دارید و نیاز به آهن در طول بارداری افزایش می یابد.

متأسفانه آهن رژیم غذایی به سختی جذب می شود. این امر می تواند جذب آهن کافی از غذاهایی که می‌خورید را برای بدن دشوار کند تا هموگلوبین کافی برای نیازهای بدن باردار تولید کند. به همین دلیل بسیاری از افراد در دوران بارداری دچار کم خونی می شوند مگر اینکه مکمل آهن مصرف کنند.

کم خونی در بارداری همچنین می تواند به دلیل کمبود فولات (اسید فولیک) و ویتامین B12 در رژیم غذایی، یا خونریزی غیرمعمول یا ابتلا به بیماری هایی مانند پره اکلامپسی  یا بیماری سلول داسی شکل باشد.

علائم کم خونی چیست؟

کم خونی خفیف در بارداری شایع است. اگر کم خونی خفیف دارید، کمی احساس خستگی خواهید کرد. اگر کم خونی شدید دارید، ممکن است احساس کنید که دائماً نفس شما تنگ می شود. همچنین ممکن است احساس ضعف، سرگیجه، تحریک پذیری داشته باشید و به سختی تمرکز کنید. ممکن است تپش قلب (تپش قلب سریع) را تجربه کنید.

کم خونی در بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

معمولاً زمانی که برای اولین بار به پزشک یا ماما در مورد بارداری خود مراجعه می کنید، آزمایش خون انجام می دهی . و دوباره در هفته 28 برای بررسی شمارش کامل خون آزمایش می دهید. سطح هموگلوبین به عنوان بخشی از این آزمایش بررسی می شود. اگر هموگلوبین برای مرحله بارداری شما پایین است، ممکن است آزمایشات بیشتری انجام دهید.

کم خونی در بارداری چگونه درمان می شود؟

اگر در دوران بارداری کم خونی فقر آهن در شما تشخیص داده شود، پزشک ممکن است مکمل های آهن را توصیه کند. پزشک به نظارت بر سطح هموگلوبین ادامه خواهد داد.

برخی از افرادی که مکمل آهن مصرف می کنند دارای عوارض جانبی از جمله حالت تهوع یا یبوست هستند. اگر به دلیل عوارض جانبی مصرف مکمل‌های آهن برایتان مشکل است، یا اگر پزشکتان ببیند که سطح هموگلوبین حتی زمانی که مکمل‌ها را به طور منظم طبق تجویز مصرف می‌کنید افزایش نمی‌یابد، ممکن است درمان با آهن وریدی پیشنهاد شود. 

اگر در دوران بارداری کم خونی داشته باشم چه خطراتی وجود دارد؟

کم خونی شدید می تواند قلب را تحت تاثیر قرار دهد و در صورت از دست دادن خون زیادی در حین زایمان باعث ناراحتی شود.

چگونه می توان از کم خونی در بارداری پیشگیری کرد؟

3 راه خوب برای جلوگیری از کم خونی در دوران بارداری وجود دارد:

• - بارداری خود را با سلامتی شروع کنید.
• - در دوران بارداری خوب غذا بخورید .
• - اگر پزشک یا ماما به شما گفت که نیاز دارید از مکمل های آهن استفاده کنید.

شروع بارداری با سلامتی

اگر به باردار شدن فکر می کنید، باید به پزشک مراجعه کرده و معاینه شوید. در این زمان، در مورد کم خونی و سایر بیماری ها، به ویژه در مورد مصرف مکمل های ید و فولات توصیه هایی دریافت خواهید کرد.

افرادی که قصد بارداری دارند باید حداقل یک ماه قبل از بارداری مکمل اسید فولیک مصرف کنند و حداقل در 3 ماه اول بارداری این کار را ادامه دهند. مصرف مکمل های اسید فولیک خطر نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا را کاهش می دهد. دوز استاندارد 0.5 میلی گرم اسید فولیک در روز است. اگر دیابت، صرع، اضافه وزن یا چاقی دارید یا فرزندی با نقص لوله عصبی داشته اید، ممکن است دوز بالاتری توصیه شود. پزشک می تواند دوز مناسب را توصیه کند.

همچنین مصرف 150 میکروگرم ید از طریق مکمل ها و همچنین داشتن ید به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم توصیه می شود. ید در بدن برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می شود . برای رشد کودک ضروری است و اگر باردار هستید، نسبت به افراد عادی به ید بیشتری نیاز خواهید داشت.

خوب غذا خوردن در دوران بارداری

داشتن یک رژیم غذایی سالم به محافظت در برابر کم خونی کمک می کند. آهن در گوشت ها، نان ها و غلات غنی شده با آهن، تخم مرغ، اسفناج و میوه های خشک یافت می شود. ویتامین B12 در گوشت، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می شود. سطوح بالایی از فولات در سبزیجات برگ سبز، لوبیا، کلم بروکلی، گوشت گاو، کلم بروکسل و مارچوبه یافت می شود. رژیم غذایی سرشار از این غذاها به پیشگیری از کم خونی کمک می کند.

اگر گیاهخوار هستید، می توانید غذاهای حیوانی را با عدس، لوبیا، تخم مرغ و نوشیدنی های سویا جایگزین کنید.

خوردن مقدار زیادی مرکبات و پرهیز از چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا، ممکن است به جذب آهن موجود در غذا کمک کند و ممکن است به پیشگیری از کم خونی کمک کند.

مکمل

اگر قصد بارداری دارید، از پزشک یا داروساز خود بخواهید که مکمل های ید و فولات را قبل از بارداری و برای 3 ماه اول توصیه کند. اگر آزمایشات خون شما نشان می دهد که کمبود آهن دارید یا در خطر کمبود آهن هستید، ممکن است تیم بهداشتی توصیه کند که مکمل آهن مصرف کنید.

ممکن است به گیاهخواران و وگان ها توصیه شود که مکمل های ویتامین B12 مصرف کنند. اگر قصد مصرف مکمل ها را دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد بهترین راه های مصرف آنها و نحوه جلوگیری از عوارض احتمالی صحبت کنید.