بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی پیشرونده است که باعث کوچک شدن مغز (آتروفی) و مرگ سلول های مغز می شود. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل است - کاهش مداوم در مهارت‌های تفکر، رفتار  اجتماعی که بر  توانایی فرد بر عملکرد مستقل تأثیر می‌گذارد.

از حدود 50 میلیون نفر مبتلا به زوال عقل در سراسر جهان، بین 60 تا 70 درصد تخمین زده می شود که به بیماری آلزایمر مبتلا می شود.

علائم بیماری شامل فراموشی رویدادها یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، فرد مبتلا به بیماری آلزایمر دچار مشکل شدید حافظه می شود و توانایی انجام کارهای روزمره را از دست می دهد.

داروها ممکن است به طور موقت علائم را بهبود یا کاهش دهند. این درمان ها گاهی اوقات می تواند به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند تا عملکرد خود را به حداکثر برسانند و استقلال خود را برای مدتی حفظ کنند. برنامه ها و خدمات مختلف می تواند به حمایت از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و مراقبان آنها کمک کند.

هیچ درمانی وجود ندارد که بیماری آلزایمر را درمان کند یا روند بیماری در مغز را تغییر دهد. در مراحل پیشرفته بیماری، عوارض ناشی از، از دست دادن شدید عملکرد مغز - مانند کم آبی، سوء تغذیه یا عفونت - منجر به مرگ می شود.

 

علائم

از دست دادن حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمر است. علائم اولیه شامل مشکل در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، اختلالات حافظه بدتر می شود و علائم دیگری ایجاد می شود.

در ابتدا، فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است از مشکل در به خاطر سپردن چیزها و سازماندهی  افکار، آگاه باشد. یکی از اعضای خانواده یا دوستان ممکن است بیشتر متوجه علائم شود.

 

تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر باعث بروز مشکلات فزاینده در موارد زیر می شود:

 

حافظه

همه افراد به گاه دچار نقص حافظه می شوند، اما از دست دادن حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر ادامه می یابد و بدتر می شود و بر عملکرد در محل کار یا خانه تاثیر می گذارد.

 

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:

 

• جملات و سوالات را بارها و بارها تکرار کنند
• مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش کنند و بعداً آنها را به خاطر نیاورند
• به طور معمول وسایل را جابجا کنند، آنها را در مکان های غیر منطقی قرار دهند
• در مکان های آشنا گم می شوند
• نام اعضای خانواده و اشیاء معمولی را فراموش می کنند
• در یافتن کلمات مناسب برای شناسایی اشیا، بیان افکار یا شرکت در مکالمات مشکل دارند
•  

تفکر و استدلال

بیماری آلزایمر باعث ایجاد اختلال در بحث و تفکر به خصوص در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد می شود.

انجام چند کار به خصوص دشوار است و ممکن است مدیریت امور مالی، موجودی دسته چک و پرداخت به موقع صورتحساب ها چالش برانگیز باشد. در نهایت، یک فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است نتواند اعداد را تشخیص دهد و با آنها محاسبه کند.

 

 

قضاوت و تصمیم گیری

آلزایمر باعث کاهش قدرت تصمیم گیری در موقعیت های روزمره می شود. به عنوان مثال، ممکن است فردی در مواردی مانند انتخاب های اجتماعی ضعیف یا نامشخصی باشد یا لباس های نامناسب با آب و هوا بپوشد. ممکن است پاسخ به مشکلات روزمره، مانند سوختن غذا در اجاق گاز یا موقعیت های رانندگی غیرمنتظره، مشکل تر باشد.

 

برنامه ریزی و انجام وظایف آشنا

فعالیت‌های معمولی که نیاز به مراحل متوالی دارند، مانند برنامه‌ریزی و پختن یک غذا یا انجام یک بازی مورد علاقه، با پیشرفت بیماری تبدیل به یک مبارزه می‌شوند. در نهایت، افراد مبتلا به آلزایمر پیشرفته اغلب فراموش می کنند که چگونه کارهای اساسی مانند لباس پوشیدن و حمام کردن را انجام دهند.

 

تغییر در شخصیت و رفتار

تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ می دهد می تواند بر خلق و خو و رفتارها تأثیر بگذارد. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• افسردگی
• بی تفاوتی
• کناره گیری اجتماعی
• نوسانات خلقی
• بی اعتمادی به دیگران
• تحریک پذیری و پرخاشگری
• تغییر در عادات خواب
• سرگردانی
• از دست دادن مهارت ها
• هذیان گویی، مانند باور به دزدیده شدن چیزی
•  

مهارت های حفظ شده

خیلی از مهارت های مهم برای دوره های طولانی تری حفظ می شوند، حتی اگر علائم بدتر شوند. مهارت های حفظ شده ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتاب، گفتن داستان و یادآوری خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، کشیدن نقاشی، یا انجام کاردستی باشد.

این مهارت‌ها ممکن است برای مدت طولانی‌تری حفظ شوند، زیرا توسط بخش‌هایی از مغز که در مراحل بعدی بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرند، کنترل می‌شوند.

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

تعدادی از شرایط، از جمله شرایط قابل درمان، می تواند منجر به از دست دادن حافظه یا سایر علائم زوال عقل شود. اگر نگران حافظه یا سایر مهارت های فکری خود هستید، برای ارزیابی و تشخیص کامل با پزشک خود صحبت کنید.

اگر در مورد مهارت های فکری که در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود مشاهده می کنید نگران هستید، در مورد نگرانی های خود صحبت کنید و در مورد رفتن با هم به قرار ملاقات با پزشک بپرسید.

 

علل

علل دقیق بیماری آلزایمر به طور کامل شناخته نشده است. اما در سطح اولیه، پروتئین‌های مغز به طور طبیعی عمل نمی‌کنند، که باعث اختلال در کار سلول‌های مغزی (نرون‌ها) می‌شود و باعث ایجاد یک سری رویدادهای سمی می‌شود. نورون ها آسیب می بینند، ارتباط خود را با یکدیگر از دست می دهند و در نهایت می میرند.

دانشمندان بر این باورند که برای اکثر افراد، بیماری آلزایمر ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و محیطی است که در طول زمان بر مغز تأثیر می گذارد.

در کمتر از 1 درصد مواقع، آلزایمر ناشی از تغییرات ژنتیکی خاصی است که عملاً تضمین می کند که فرد به این بیماری مبتلا شود. این اتفاقات نادر معمولاً منجر به شروع بیماری در میانسالی می شود.

آسیب اغلب در ناحیه ای از مغز که حافظه را کنترل می کند شروع می شود، اما این روند سال ها قبل از اولین علائم شروع می شود. از دست دادن نورون ها در یک الگوی تا حدی قابل پیش بینی به سایر مناطق مغز گسترش می یابد. در مرحله آخر بیماری، مغز به طور قابل توجهی کوچک شده است.

 

محققان در تلاش برای درک علت بیماری آلزایمر بر نقش دو پروتئین متمرکز شده اند:

 

• پلاک ها. بتا آمیلوئید قطعه ای از پروتئین بزرگتر است. وقتی این قطعات در کنار هم قرار می گیرند، به نظر می رسد که اثر سمی روی نورون ها دارند و ارتباط سلول به سلول را مختل می کنند. این خوشه ها رسوبات بزرگتری به نام پلاک های آمیلوئید را تشکیل می دهند که شامل سایر بقایای سلولی نیز می شود.
• درهم‌تنیدگی‌. پروتئین‌های تاو در سیستم پشتیبانی و انتقال درونی نورون برای حمل مواد مغذی و سایر مواد ضروری نقش دارند. در بیماری آلزایمر، پروتئین‌های تاو تغییر شکل می‌دهند و خود را در ساختارهایی به نام درهم‌تنیدگی‌های نوروفیبریلاری سازمان‌دهی می‌کنند. گره ها سیستم حمل و نقل را مختل می کنند و برای سلول ها سمی هستند.
•  

عوامل خطر

سن

افزایش سن بزرگترین عامل خطر شناخته شده برای بیماری آلزایمر است. آلزایمر بخشی از پیری طبیعی نیست، اما با افزایش سن، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر افزایش می‌یابد.

به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که سالانه چهار تشخیص جدید به ازای هر 1000 نفر در سنین 65 تا 74 سال، 32 تشخیص جدید به ازای هر 1000 نفر در سنین 75 تا 84 سال و 76 تشخیص جدید به ازای هر 1000 نفر در سنین 85 سال و بالاتر وجود دارد.

 

 

سابقه خانوادگی و ژنتیک

اگر یکی از بستگان درجه یک - والدین یا خواهر یا برادر - به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلا به آلزایمر تا حدودی بیشتر است. بیشتر مکانیسم‌های ژنتیکی آلزایمر در میان خانواده‌ها تا حد زیادی ناشناخته مانده است و عوامل ژنتیکی احتمالاً پیچیده هستند.

یکی از عوامل ژنتیکی که بهتر شناخته شده است، شکلی از ژن آپولیپوپروتئین E (APOE) است. تنوع ژن، APOE e4، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می دهد. تقریباً 25 تا 30 درصد جمعیت دارای آلل APOE e4 هستند، اما همه افراد دارای این تنوع ژن به این بیماری مبتلا نمی شوند.

دانشمندان تغییرات (جهش) نادری را در سه ژن شناسایی کرده اند که عملاً تضمین می کند فردی که یکی از آنها را به ارث می برد به آلزایمر مبتلا شود. اما این جهش ها کمتر از 1 درصد افراد مبتلا به آلزایمر را تشکیل می دهند.

 

سندرم داون

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون به بیماری آلزایمر مبتلا می شوند. این احتمالاً به داشتن سه نسخه از کروموزوم 21 مربوط می شود - و متعاقباً سه نسخه از ژن پروتئینی که منجر به ایجاد بتا آمیلوئید می شود. علائم و نشانه های آلزایمر در افراد مبتلا به سندرم داون 10 تا 20 سال زودتر از جمعیت عادی ظاهر می شود.

 

جنسیت

به نظر می رسد تفاوت کمی در خطر بین مردان و زنان وجود دارد، اما، به طور کلی، زنان بیشتری به این بیماری مبتلا هستند، زیرا آنها معمولا طولانی تر از مردان عمر می کنند.

 

اختلال شناختی خفیف

اختلال شناختی خفیف (MCI) کاهش در حافظه یا سایر مهارت‌های تفکر است که بیشتر از حد طبیعی برای سن فرد است، اما این کاهش مانع از عملکرد فرد در محیط‌های اجتماعی یا کاری نمی‌شود.

افرادی که دارای MCI هستند در معرض خطر قابل توجهی برای ابتلا به زوال عقل هستند. هنگامی که کمبود MCI اولیه حافظه باشد، احتمال پیشرفت این بیماری به زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر بیشتر است. تشخیص MCI تمرکز بیشتر روی تغییرات سبک زندگی سالم، توسعه استراتژی‌هایی برای جبران از دست دادن حافظه و برنامه‌ریزی منظم قرار ملاقات با پزشک برای نظارت بر علائم را تشویق می‌کند.

 

ضربه به سر

افرادی که ضربه شدید سر را تجربه کرده اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند. چندین مطالعه بزرگ نشان داد که در افراد 50 ساله یا بالاتر که آسیب مغزی تروماتیک (TBI) داشتند، خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری آلزایمر افزایش یافت. این خطر در افراد مبتلا به TBI شدیدتر و چندگانه افزایش می یابد . برخی از مطالعات نشان می‌دهند که این خطر ممکن است در شش ماه تا دو سال اول پس از TBI بیشتر باشد.

 

آلودگی هوا

مطالعات بر روی حیوانات نشان داده است که ذرات آلودگی هوا می توانند انحطاط سیستم عصبی را تسریع کنند. و مطالعات انسانی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا - به ویژه از اگزوز ترافیک و سوزاندن چوب - با خطر بیشتر زوال عقل مرتبط است.

 

مصرف  الکل

نوشیدن الکل باعث تغییرات مغزی می شود. چندین مطالعه و بررسی بزرگ نشان داد که اختلالات مصرف الکل با افزایش خطر زوال عقل، به ویژه زوال عقل زودرس مرتبط است.

 

الگوهای خواب ضعیف

تحقیقات نشان داده است که الگوهای بد خواب، مانند مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب، با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

 

سبک زندگی و سلامت قلب

تحقیقات نشان داده است که همان عوامل خطر مرتبط با بیماری قلبی ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را نیز افزایش دهد. این شامل:

 

• عدم ورزش
• چاقی
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت نوع 2 

این عوامل همگی قابل تغییر هستند. بنابراین، تغییر عادات سبک زندگی می تواند تا حدودی خطر را کاهش دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم و رژیم غذایی کم چرب سالم و غنی از میوه ها و سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

 

 

یادگیری مادام العمر و مشارکت اجتماعی

مطالعات ارتباطی بین مشارکت مادام‌العمر در فعالیت‌های محرک ذهنی و اجتماعی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر پیدا کرده‌اند. سطح تحصیلات پایین - کمتر از تحصیلات دبیرستانی - به نظر می رسد یک عامل خطر برای بیماری آلزایمر باشد.

 

عوارض

از دست دادن حافظه و زبان، اختلال در قضاوت و سایر تغییرات شناختی ناشی از آلزایمر می تواند درمان سایر بیماری ها را پیچیده کند. فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است نتواند:

 

•  بگویید که درد دارد
• علائم بیماری دیگر را توضیح دهد
• یک برنامه درمانی تجویز شده را دنبال کند
• عوارض جانبی دارو را توضیح دهد

با پیشرفت بیماری آلزایمر به آخرین مراحل خود، تغییرات مغزی بر عملکردهای فیزیکی مانند بلع، تعادل و کنترل روده و مثانه تأثیر می گذارد. این اثرات می تواند آسیب پذیری را در برابر مشکلات بهداشتی اضافی مانند:

 

• استنشاق غذا یا مایعات به ریه ها (آسپیراسیون)
• آنفولانزا، ذات الریه و سایر عفونت ها
• سقوط
• شکستگی
• زخم بستر
• سوء تغذیه یا کم آبی بدن
• یبوست یا اسهال
• مشکلات دندانی مانند زخم دهان یا پوسیدگی دندان
•  

جلوگیری

بیماری آلزایمر یک بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، تعدادی از عوامل خطر سبک زندگی برای آلزایمر را می توان اصلاح کرد. شواهد نشان می دهد که تغییر در رژیم غذایی، ورزش و عادات - اقداماتی برای کاهش خطر بیماری قلبی عروقی - ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اختلالاتی که باعث زوال عقل می شوند را کاهش دهد. انتخاب های سبک زندگی سالم برای قلب که ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد شامل موارد زیر است:

 

• ورزش منظم
• رژیم غذایی حاوی محصولات تازه، روغن های سالم و غذاهای کم چربی اشباع شده مانند رژیم مدیترانه ای
• پیروی از دستورالعمل های درمانی برای مدیریت فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا
• اگر سیگار می کشید، از پزشک خود برای ترک سیگار کمک بخواهید

مطالعات نشان داده‌اند که حفظ مهارت‌های تفکر در مراحل بعدی زندگی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر با شرکت در رویدادهای اجتماعی، خواندن، بازی‌های رومیزی، خلق هنر، نواختن ساز و سایر فعالیت‌هایی که نیاز به مشارکت ذهنی و اجتماعی دارند، مرتبط است.