مشکل در بلع (دیسفاژی) به این معنی است که انتقال غذا یا مایعات از دهان به معده به زمان و تلاش بیشتری نیاز دارد. دیسفاژی نیز ممکن است با درد همراه باشد. در برخی موارد، بلع ممکن است غیرممکن باشد.

مشکلات گهگاهی در بلع، که ممکن است زمانی رخ دهد که خیلی سریع غذا می خورید یا غذای خود را به اندازه کافی نجوید، معمولاً جای نگرانی نیست. اما دیسفاژی مداوم ممکن است نشان دهنده یک وضعیت پزشکی جدی باشد که نیاز به درمان دارد.

دیسفاژی می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع تر است. علل مشکلات بلع متفاوت است و درمان به علت آن بستگی دارد.

علائم

علائم و نشانه های مرتبط با دیسفاژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داشتن درد هنگام بلع (ادینوفاژی)

ناتوانی در قورت دادن

احساس گیرکردن غذا در گلو یا قفسه سینه یا پشت استخوان سینه (استرنوم)

آب دهان

خشن بودن

بازگرداندن غذا (بازگشت)

داشتن دل درد مکرر

برگشت غذا یا اسید معده به گلو

کاهش وزن غیر منتظره

سرفه در هنگام بلعیدن

مجبور به برش غذا به قطعات کوچکتر یا اجتناب از برخی غذاها به دلیل مشکل در بلعیدن

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر به طور منظم در بلع مشکل دارید یا اگر کاهش وزن، نارسایی یا استفراغ همراه با دیسفاژی است، به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر انسداد باعث اختلال در تنفس شد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. اگر نمی توانید قورت دهید زیرا احساس می کنید غذا در گلو یا سینه شما گیر کرده است، به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.

علل

بلع پیچیده است و تعدادی از شرایط می توانند در این فرآیند اختلال ایجاد کنند. گاهی اوقات علت دیسفاژی قابل شناسایی نیست. با این حال، دیسفاژی به طور کلی در یکی از دسته های زیر قرار می گیرد.

دیسفاژی مری

دیسفاژی مری به احساس چسبیدن یا آویزان شدن غذا در قاعده گلو یا قفسه سینه پس از شروع به بلع اشاره دارد. برخی از علل دیسفاژی مری عبارتند از:

• آشالازی. هنگامی که عضله تحتانی مری (اسفنکتر) به درستی شل نمی شود تا غذا وارد معده شود، ممکن است باعث شود که غذا را به داخل گلو برگردانید. عضلات دیواره مری نیز ممکن است ضعیف باشند، وضعیتی که به مرور زمان بدتر می شود.
• اسپاسم منتشر. این وضعیت باعث ایجاد چندین انقباض با فشار بالا و ناهماهنگی ناقص مری می شود، معمولاً پس از بلع. اسپاسم منتشر بر عضلات غیر ارادی دیواره‌های زیرین مری تأثیر می‌گذارد.
• تنگی مری. یک مری باریک (فشرده) می تواند قطعات بزرگ غذا را به دام بیندازد. تومورها یا بافت اسکار که اغلب به دلیل بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) ایجاد می شوند، می توانند باعث باریک شدن شوند.
• تومورهای مری. با وجود تومورهای مری، مشکل در بلع به تدریج بدتر می شود.
• اجسام خارجی. گاهی اوقات غذا یا جسم دیگری می تواند تا حدی گلو یا مری را مسدود کند. افراد مسن دارای پروتز مصنوعی و افرادی که در جویدن غذای خود مشکل دارند، بیشتر احتمال دارد که تکه ای از غذا در گلو یا مری شان گیر کند.
• حلقه مری. یک ناحیه نازک از باریک شدن در قسمت تحتانی مری می تواند به طور متناوب باعث ایجاد مشکل در بلع غذاهای جامد شود.
• GERD . آسیب به بافت های مری ناشی از برگشت اسید معده به مری می تواند منجر به اسپاسم یا اسکار و باریک شدن قسمت تحتانی مری شود.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک. این بیماری که ممکن است مربوط به آلرژی غذایی باشد، به دلیل تجمع بیش از حد سلول هایی به نام ائوزینوفیل در مری ایجاد می شود.
• اسکلرودرمی. ایجاد بافت اسکار مانند که باعث سفت شدن بافت ها می شود، می تواند اسفنکتر تحتانی مری را ضعیف کند و به اسید اجازه دهد به مری برگشته و باعث سوزش سر دل مکرر شود.
• پرتو درمانی. این درمان سرطان می تواند منجر به التهاب و زخم شدن مری شود.

دیسفاژی اوروفارنکس

برخی از شرایط می‌توانند ماهیچه‌های گلو را ضعیف کنند و حرکت غذا را از دهان به داخل گلو و مری در هنگام شروع بلع دشوار کنند. هنگامی که می خواهید قورت دهید یا احساس می کنید که غذا یا مایعات در نای یا بینی پایین می رود، ممکن است خفه شوید، گیج شوید یا سرفه کنید. این ممکن است منجر به ذات الریه شود.

علل دیسفاژی اوروفارنکس عبارتند از:

• اختلالات عصبی. برخی از اختلالات - مانند مولتیپل اسکلروزیس، دیستروفی عضلانی و بیماری پارکینسون - می توانند باعث دیسفاژی شوند.
• آسیب عصبی. آسیب عصبی ناگهانی، مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی یا نخاعی، می تواند بر توانایی برای بلع تأثیر بگذارد.
• دیورتیکول حلقی مری (دیورتیکول زنکر). یک کیسه کوچک که ذرات غذا را در گلو، اغلب درست بالای مری، تشکیل می دهد و جمع می کند، منجر به مشکل در بلع، صداهای غرغر، بوی بد دهان، و دفع مکرر گلو یا سرفه می شود.
• سرطان. برخی از سرطان‌ها و برخی درمان‌های سرطان، مانند اشعه، می‌توانند باعث مشکل در بلع شوند.

عوامل خطر

عوامل زیر عوامل خطر دیسفاژی هستند:

• سالخوردگی. به دلیل پیری طبیعی و ساییدگی و پارگی طبیعی مری و خطر بیشتر برخی بیماری‌ها، مانند سکته مغزی یا بیماری پارکینسون، افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای مشکلات بلع هستند. اما، دیسفاژی یک نشانه طبیعی پیری در نظر گرفته نمی شود.
• برخی از شرایط سلامتی. افراد مبتلا به برخی از اختلالات عصبی یا سیستم عصبی بیشتر احتمال دارد که مشکل بلع را تجربه کنند.

عوارض

دشواری در بلع می تواند منجر به موارد زیر شود:

• سوء تغذیه، کاهش وزن و کم آبی بدن. دیسفاژی می تواند دریافت مواد مغذی و مایعات کافی را دشوار کند.
• پنومونی آسپیراسیون. وارد شدن غذا یا مایعات به مجاری تنفسی هنگام تلاش برای قورت دادن می تواند باعث ذات الریه آسپیراسیون شود، زیرا غذا می تواند باکتری را به ریه ها وارد کند.
• خفگی. زمانی که غذا در گلو گیر می کند، خفگی ممکن است رخ دهد. اگر غذا به طور کامل راه هوایی را مسدود کند و کسی با مانور موفقیت آمیز هایملیخ مداخله نکند، مرگ ممکن است رخ دهد.

جلوگیری

اگرچه نمی توان از مشکلات بلع پیشگیری کرد، اما می توانید با آهسته غذا خوردن و خوب جویدن غذا، خطر ابتلا به مشکلات گهگاهی در بلع را کاهش دهید. تشخیص زودهنگام و درمان موثر GERD می تواند خطر ابتلا به دیسفاژی مرتبط با تنگی مری را کاهش دهد.