پریتونیت التهاب صفاق است - یک غشای ابریشم مانند که دیواره داخلی و اندام های داخل شکم را می‌پوشاند - که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی یا قارچی است. دو نوع پریتونیت وجود دارد:

 

پریتونیت باکتریایی خودبخودی. گاهی اوقات پریتونیت به عنوان یک عارضه بیماری کبدی مانند سیروز یا بیماری کلیوی ایجاد می شود.

 

پریتونیت ثانویه. پریتونیت می تواند در اثر پارگی ( سوراخ شدن ) در شکم یا به عنوان عارضه سایر شرایط پزشکی ایجاد شود.

 

 

پریتونیت به مراقبت فوری پزشکی برای مبارزه با عفونت و در صورت لزوم برای درمان هر گونه بیماری زمینه ای نیاز دارد. درمان پریتونیت معمولاً شامل آنتی بیوتیک و در برخی موارد جراحی است. پریتونیت در صورت عدم درمان می تواند منجر به عفونت شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی در سراسر بدن شود.

 

 

یکی از علل شایع پریتونیت، درمان دیالیز صفاقی است. اگر تحت درمان دیالیز صفاقی هستید، می توانید با رعایت بهداشت قبل، حین و بعد از دیالیز از پریتونیت پیشگیری کنید.

 

علائم

علائم و نشانه های پریتونیت عبارتند از:

 

درد یا حساسیت شکمی

 

نفخ یا احساس پری در شکم

 

تب

 

تهوع و استفراغ

 

از دست دادن اشتها

 

اسهال

 

خروجی ادرار کم

 

تشنگی

 

ناتوانی در دفع مدفوع یا گاز

 

خستگی

 

گیجی

 

 

اگر دیالیز صفاقی دریافت می کنید، علائم پریتونیت نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

مایع دیالیز ابری

 

لکه ها، رشته ها یا توده های سفید (فیبرین) در مایع دیالیز

 

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

 

پریتونیت اگر به موقع درمان نشود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر درد یا حساسیت شدید در شکم، نفخ شکم یا احساس پری مرتبط با موارد زیر دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

 

تب

 

تهوع و استفراغ

 

خروجی ادرار کم

 

تشنگی

 

ناتوانی در دفع مدفوع یا گاز

 

 

اگر دیالیز صفاقی دریافت می کنید و اگر مایع دیالیز موارد زیر را دارد،  فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

 

ابری است یا رنگ غیر معمولی دارد

 

حاوی لکه های سفید

 

حاوی رشته یا توده (فیبرین)

 

بوی غیر معمولی دارد، به خصوص اگر ناحیه اطراف لوله (کاتتر) قرمز یا دردناک باشد.

 

پریتونیت ممکن است در اثر ترکیدن آپاندیس یا آسیب شکمی ناشی از تروما ایجاد شود.

 

• اگر درد شکمی آنقدر شدید بود که نمی‌توانید بی‌حرکت بنشینید یا موقعیتی راحت پیدا کنید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
• اگر به دنبال تصادف یا جراحت دچار درد شدید شکمی شدید، با اورژانس تماس بگیرید یا به دنبال کمک پزشکی اورژانسی باشید.
•  

علل

 

عفونت صفاق ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. در بیشتر موارد، علت پارگی (سوراخ) در دیواره شکم است. اگرچه نادر است، این وضعیت می تواند بدون پارگی شکم ایجاد شود.

 

 

علل شایع پارگی که منجر به پریتونیت می شود عبارتند از:

 

اقدامات پزشکی، مانند دیالیز صفاقی. دیالیز صفاقی از لوله‌ها (کاتترها) برای حذف مواد زائد از خون استفاده می‌کند، زمانی که کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند این کار را به اندازه کافی انجام دهند. عفونت ممکن است در طول دیالیز صفاقی به دلیل محیط ناپاک، بهداشت نامناسب یا تجهیزات آلوده رخ دهد. پریتونیت همچنین ممکن است به عنوان یک عارضه جراحی دستگاه گوارش، استفاده از لوله های تغذیه یا روشی برای خارج کردن مایع از شکم و به ندرت به عنوان عارضه کولونوسکوپی یا آندوسکوپی ایجاد شود.

 

آپاندیس پاره شده، زخم معده یا کولون سوراخ شده. هر یک از این شرایط می تواند به باکتری ها اجازه دهد از طریق سوراخی در دستگاه گوارش وارد صفاق شوند.

 

پانکراتیت. التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) که با عفونت پیچیده شده است، در صورتی که باکتری در خارج از پانکراس پخش شود، ممکن است منجر به پریتونیت شود.

 

دیورتیکولیت. عفونت کیسه های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش (دیورتیکولوز) ممکن است باعث پریتونیت شود اگر یکی از کیسه ها پاره شود و مواد زائد روده به داخل حفره شکم بریزد.

 

ضربه. آسیب یا تروما ممکن است با اجازه دادن به باکتری ها یا مواد شیمیایی از سایر قسمت های بدن وارد صفاق شود و باعث پریتونیت شود.

 

پریتونیتی که بدون پارگی شکم ایجاد می شود (پریتونیت باکتریایی خود به خودی) معمولاً از عوارض بیماری های کبدی مانند سیروز است. سیروز پیشرفته باعث ایجاد مقدار زیادی مایع در حفره شکمی می‌شود. این تجمع مایع مستعد ابتلا به عفونت باکتریایی است.

 

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به پریتونیت را افزایش می دهند عبارتند از:

 

دیالیز صفاقی. پریتونیت می تواند در افرادی که تحت درمان دیالیز صفاقی قرار می گیرند رخ دهد.

 

سایر شرایط پزشکی. از جمله شرایط پزشکی زیر، خطر ابتلا به پریتونیت را افزایش می دهد: سیروز کبدی، آپاندیسیت، بیماری کرون، زخم معده، دیورتیکولیت و پانکراتیت.

 

سابقه پریتونیت. هنگامی که پریتونیت داشتید، خطر ابتلای مجدد به آن ممکن است بیشتر از افرادی باشد که هرگز پریتونیت نداشته اند.

 

عوارض

در صورت عدم درمان، پریتونیت می تواند فراتر از صفاق گسترش یابد، جایی که ممکن است باعث موارد زیر شود:

 

عفونت در سراسر بدن (سپسیس). سپسیس یک بیماری به سرعت در حال پیشرفت و تهدید کننده زندگی است که می تواند باعث شوک، نارسایی اندام ها و مرگ شود.

 

جلوگیری 

اغلب، پریتونیت همراه با دیالیز صفاقی توسط میکروب های اطراف لوله (کاتتر) ایجاد می شود. اگر دیالیز صفاقی دریافت می کنید، اقدامات زیر را برای جلوگیری از پریتونیت انجام دهید:

 

قبل از لمس کاتتر، دست‌های خود را از جمله زیر ناخن‌ها و بین انگشتان خود بشویید.

 

هر روز پوست اطراف کاتتر را با یک ماده ضد عفونی کننده تمیز کنید.

 

لوازم خود را در یک منطقه بهداشتی نگهداری کنید.

 

در هنگام تعویض مایعات دیالیز از ماسک جراحی استفاده کنید.

 

با تیم مراقبت از دیالیز خود در مورد مراقبت مناسب از کاتتر دیالیز صفاقی خود صحبت کنید.

 

 

اگر قبلاً پریتونیت داشته‌اید یا به دلیل بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی تجمع مایع صفاقی دارید، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک‌ها را برای جلوگیری از پریتونیت تجویز کند. اگر از یک مهار کننده پمپ پروتون استفاده می کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف آن را متوقف کنید.