پروتون درمانی نوعی پرتودرمانی است – که از پرتوهای پر انرژی برای درمان تومورها استفاده می کند. پرتودرمانی با استفاده از اشعه ایکس از دیرباز برای درمان سرطان ها و تومورهای غیرسرطانی (خوش خیم) مورد استفاده قرار گرفته است. پروتون درمانی نوع جدیدی از پرتودرمانی است که از انرژی حاصل از ذرات باردار مثبت به نام پروتون استفاده می کند.

 

پروتون درمانی در درمان چندین نوع سرطان امیدوارکننده بوده است. مطالعات نشان داده اند که این درمان ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به پرتوهای سنتی ایجاد کند، زیرا پزشکان می توانند بهتر کنترل کنند که پرتوهای پروتون انرژی خود را در کجا ذخیره می کنند. اما مطالعات کمی به طور مستقیم پرتو درمانی با پروتون و پرتو ایکس را مقایسه کرده اند، بنابراین مشخص نیست که آیا پروتون درمانی در طولانی کردن عمر موثرتر است یا خیر.

 

چرا این کار انجام می شود

پروتون درمانی به عنوان درمانی برای سرطان و برخی از تومورهای غیرسرطانی استفاده می شود و ممکن است به عنوان تنها درمان برای بیماری استفاده شود. یا ممکن است همراه با درمان های دیگر مانند جراحی و شیمی درمانی استفاده شود.

 

گاهی اوقات از پروتون درمانی برای درمان موارد زیر استفاده می شود:

 

تومورهای مغزی

 

سرطان پستان

 

سرطان در کودکان

 

ملانوم چشم

 

سرطان مری

 

سرطان های سر و گردن

 

سرطان کبد

 

سرطان ریه

 

تومورهای غده هیپوفیز

 

سرطان پروستات

 

سارکوم

 

تومورهای موثر بر ستون فقرات

 

تومورها در قاعده جمجمه

 

کارآزمایی‌های بالینی پروتون‌درمانی را به‌ عنوان درمانی برای تعدادی دیگر از انواع سرطان بررسی می‌کنند.

 

 

خطرات

 

پروتون درمانی می تواند با مرگ سلول های سرطانی یا زمانی که انرژی ناشی از پرتو پروتون به بافت سالم آسیب می رساند، عوارض جانبی ایجاد کند.

 

از آنجایی که پزشکان می‌توانند مکان‌هایی را که پروتون درمانی بالاترین غلظت انرژی خود را آزاد می‌کند، بهتر کنترل کنند، اعتقاد بر این است که پروتون درمانی بر بافت‌های سالم کمتر تأثیر می‌گذارد و عوارض جانبی کمتری نسبت به پرتودرمانی سنتی دارد. با این حال، پروتون درمانی بخشی از انرژی خود را در بافت سالم آزاد می کند.

 

اینکه چه عوارض جانبی را تجربه می کنید به قسمتی از بدن که تحت درمان است و دوز پروتون درمانی که دریافت می کنید بستگی دارد.

 

 

به طور کلی، عوارض جانبی رایج پروتون درمانی عبارتند از:

 

 

خستگی

 

مشکلات دهان، غذا خوردن و گوارش

 

سردرد

 

ریزش مو، قرمزی پوست و درد در اطراف قسمتی از بدن که تحت درمان است

 

 

روش انجام 

 

قبل از انجام پروتون درمانی، تیم مراقبت های بهداشتی شما را از طریق یک فرآیند برنامه ریزی راهنمایی می کند تا اطمینان حاصل شود که پرتو پروتون به نقطه دقیقی در بدن می رسد که مورد نیاز است.

 

برنامه ریزی معمولا شامل:

 

تعیین بهترین موقعیت در طول درمان. در طول شبیه سازی پرتو، تیم پرتودرمانی برای یافتن موقعیت راحت در طول درمان تلاش می کند. ضروری است که در طول درمان بی حرکت دراز بکشید، بنابراین یافتن یک موقعیت راحت حیاتی است. برای انجام این کار، روی تختی قرار می گیرید که در طول درمان از آن استفاده می شود. بالشتک ها و مهارها برای قرار دادن شما در موقعیت صحیح و کمک در ثابت ماندن استفاده می شوند. تیم پرتودرمانی ناحیه ای از بدن را که پرتو دریافت می کند مشخص می کند. بسته به موقعیت، ممکن است علامت گذاری موقت با یک نشانگر یا  خالکوبی های دائمی دریافت کنید.

 

برنامه ریزی مسیر پروتون ها با آزمایش های تصویربرداری. تیم پرتودرمانی ممکن است از شما بخواهد که تحت تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن قرار گیرید تا ناحیه ای از بدن که باید تحت درمان قرار گیرد و بهترین روش برای رسیدن به آن با پرتوهای پروتون تعیین شود.

 

جوانب را در نظر بگیرید

پروتون درمانی شکل جدیدتری از پرتودرمانی است که ممکن است گرانتر از پرتودرمانی سنتی با اشعه ایکس باشد. همه بیمه نامه ها پروتون درمانی را پوشش نمی دهند. هنگامی که گزینه های درمانی خود را در نظر می گیرید، با ارائه دهنده بیمه درمانی خود کار کنید تا متوجه شوید چه هزینه هایی تحت پوشش بیمه قرار می گیرد و چه هزینه هایی را باید خودتان پرداخت کنید.

 

آنچه را می توان انتظار داشت

در طول پروتون درمانی

معمولاً پنج روز در هفته به مدت چند هفته تحت پروتون درمانی قرار می گیرید. با این حال، در برخی موارد، بسته به شرایط ممکن است تنها یک یا چند درمان را انجام دهید. پروتون درمانی واقعی ممکن است فقط یک دقیقه یا بیشتر طول بکشد، اما انتظار می رود قبل از هر جلسه درمانی 30 تا 45 دقیقه برای آماده سازی صرف کنید.

 

همچنین ممکن است به صورت هفتگی سی تی اسکن شوید تا دوز دریافتی بر اساس تغییرات وزن، یا اندازه و شکل تومور، بسته به وضعیت، مجدداً محاسبه شود.

 

برای آماده شدن، روی یک تخت قرار می گیرید. برای ثابت نگه داشتن بدن از بالشتک ها و مهارها استفاده می شود. سپس تحت یک آزمایش تصویربرداری، مانند اشعه ایکس یا سی تی اسکن، قرار خواهید گرفت تا مطمئن شوید که بدن قبل از هر درمان در همان موقعیت دقیق قرار دارد.

 

تیم پرتودرمانی سپس اتاق را ترک می کند و به منطقه ای می رود که می تواند شما را تحت نظر داشته باشد و بتوانند شما را ببینند و بشنوند.

 

آنچه در مرحله بعد تجربه می کنید به نوع دستگاه پروتون درمانی که تیم درمانی استفاده می کند بستگی دارد:

 

یک دستگاه پروتون درمانی که به دور شما می چرخد. اگر در حال انجام پروتون درمانی با دستگاهی به نام گانتری هستید، روی تختی قرار می گیرید که به آرامی به دهانه دایره ای دستگاه می لغزد. این دستگاه به دور شما می چرخد ​​تا پرتوهای پروتون را در نقاط دقیق بدن هدایت کند.

 

دستگاه پروتون درمانی که حرکت نمی کند. اگر در حال انجام پروتون درمانی با دستگاه پرتو ثابت هستید، تختی که روی آن قرار گرفته اید حرکت می کند و دستگاه پروتون درمانی ثابت می ماند. حرکت تخت در طول درمان از راه دور توسط تیم پرتودرمانی کنترل می شود. اینکه هر چند وقت یکبار تخت در طول درمان جابه جا می شود به وضعیت شما بستگی دارد.

 

در طول درمان پروتون درمانی خود نمی توانید تابش را احساس کنید.

 

 

بعد از پروتون درمانی

پس از اتمام جلسه درمان، می توانید روز خود را ادامه دهید. شما رادیواکتیو نخواهید بود و تشعشع نمی‌کنید.

 

عوارض جانبی اشعه معمولاً در طول زمان ایجاد می شود. ممکن است در ابتدا عوارض جانبی کمی را تجربه کنید. اما پس از چندین درمان ممکن است احساس خستگی کنید، که می تواند باعث شود احساس کنید فعالیت های معمول انرژی بیشتری می گیرد یا انرژی کمی برای کارهای روزمره دارید. همچنین ممکن است متوجه قرمزی پوست مانند آفتاب سوختگی در ناحیه ای شوید که پرتوهای پروتون به آن هدایت می‌شوند.

 

نتایج

پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری دوره‌ای را در طول و بعد از پروتون‌درمانی برای تعیین اینکه آیا سرطان به درمان‌ها پاسخ می‌دهد یا خیر، توصیه کند. اینکه هر چند وقت یکبار تحت اسکن قرار می گیرید به وضعیت شما بستگی دارد.

 

 

مطالب مرتبط