آسیب مغزی تروماتیک معمولاً در اثر ضربه یا تکان شدید به سر یا بدن ایجاد می شود. جسمی که از بافت مغز می گذرد، مانند گلوله یا تکه های جمجمه، می تواند باعث آسیب مغزی شود.

 

آسیب تروماتیک مغزی خفیف ممکن است به طور موقت بر سلول های مغز تأثیر بگذارد. آسیب جدی تروماتیک مغزی می تواند منجر به کبودی، پارگی بافت ها، خونریزی و سایر آسیب های فیزیکی به مغز شود. این آسیب ها می تواند منجر به عوارض طولانی مدت یا مرگ شود.

علائم

آسیب مغزی تروماتیک می تواند اثرات فیزیکی و روانی گسترده ای داشته باشد. برخی از علائم ممکن است بلافاصله پس از رویداد آسیب زا ظاهر شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است روزها یا هفته ها بعد ظاهر شوند.

آسیب تروماتیک مغزی خفیف

علائم و نشانه های آسیب خفیف ضربه مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

علائم فیزیکی

• سردرد

  حالت تهوع یا استفراغ

  خستگی یا خواب آلودگی

  مشکلات در گفتار

  سرگیجه یا از دست دادن تعادل

علائم حسی

• مشکلات حسی، مانند تاری دید، صدای زنگ در گوش، طعم بد در دهان یا تغییر در بویایی
• حساسیت به نور یا صدا

علائم شناختی، رفتاری یا ذهنی

• از دست دادن هوشیاری برای چند ثانیه تا چند دقیقه

  بدون از دست دادن هوشیاری، اما حالت گیج شدن یا سرگردانی

  مشکلات حافظه یا تمرکز

  تغییرات خلقی یا نوسانات خلقی

  احساس افسردگی یا اضطراب

  مشکل در خوابیدن

  خوابیدن بیش از حد معمول

آسیب های مغزی تروماتیک متوسط ​​تا شدید

صدمات تروماتیک مغزی متوسط ​​تا شدید می تواند شامل هر یک از علائم و نشانه های آسیب خفیف باشد و همچنین این علائم ممکن است در ساعات اولیه تا چند روز بعد از آسیب سر ظاهر شوند:

علائم فیزیکی

• از دست دادن هوشیاری از چند دقیقه تا چند ساعت
• سردرد ادامه دار یا سردردی که بدتر می شود
• استفراغ مکرر یا حالت تهوع
• تشنج 
• گشاد شدن یک یا هر دو مردمک چشم
• مایعات شفافی که از بینی یا گوش خارج می شوند
• ناتوانی در بیدار شدن از خواب
• ضعف یا بی حسی در انگشتان دست و پا
• از دست دادن تعادل

علائم شناختی یا ذهنی

• سردرگمی عمیق
• جنبش، جنگ طلبی یا سایر رفتارهای غیرعادی
• لکنت زبان
• کما و سایر اختلالات هوشیاری

علائم کودکان

نوزادان و کودکان خردسال مبتلا به آسیب های مغزی نمی تواند سردرد، مشکلات، گیجی و علائم مشابه حس را بیان کنند. در کودکی با آسیب مغزی تروماتیک، ممکن است مشاهده کنید:

• تغییر در عادات غذایی 

  تحریک پذیری غیرمعمول

  گریه مداوم

  تغییر در توانایی توجه

  تغییر در عادات خواب

  تشنج

  خلق و خوی غمگین یا افسرده

  خواب آلودگی

  از دست دادن علاقه به اسباب بازی ها یا فعالیت های مورد علاقه

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر شما یا فرزندتان ضربه ای به سر یا بدنتان خورده است که باعث نگرانی می شود یا باعث تغییرات رفتاری می شود، به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود هر گونه علائم یا علائم آسیب مغزی پس از ضربه اخیر یا سایر آسیب های تروماتیک به سر، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.

 

اصطلاحات "خفیف"، "متوسط" و "شدید" برای توصیف اثر آسیب بر عملکرد مغز استفاده می شود. آسیب خفیف به مغز هم یک آسیب جدی است که نیاز به توجه سریع و تشخیص دقیق دارد.

علل

آسیب تروماتیک مغز معمولاً در اثر ضربه یا سایر آسیب های تروماتیک به سر یا بدن ایجاد می شود. میزان آسیب می تواند به عوامل مختلفی از جمله ماهیت آسیب و نیروی ضربه بستگی داشته باشد.

وقایع متداول که باعث آسیب تروماتیک مغز می شود شامل موارد زیر است:

• سقوط. افتادن از تخت یا نردبان، پایین آمدن از پله ها، در حمام و سایر زمین خوردن ها به طور کلی شایع ترین علت آسیب مغزی تروماتیک، به ویژه در بزرگسالان مسن تر و کودکان خردسال است.
• تصادفات مربوط به وسایل نقلیه خودروها. موتورسیکلت ها یا دوچرخه ها - و عابران پیاده درگیر در چنین تصادفی - یکی از علل آسیب های شایع مغزی است.
• خشونت. جراحات ناشی از شلیک گلوله، خشونت خانگی، کودک آزاری و سایر تجاوزات از علل شایع هستند. سندرم کودک تکان خورده یک آسیب مغزی تروماتیک در نوزادان است که در اثر تکان دادن شدید ایجاد می شود.

• آسیب های ورزشی. آسیب های مغزی ممکن است در اثر آسیب های ناشی از ورزش از جمله فوتبال، بوکس، بیس بال، چوگان، اسکیت بورد، هاکی و سایر ورزش های شدید ایجاد شود. اینها به ویژه در جوانی رایج است.

• انفجار و سایر جراحات جنگی. انفجارها یکی از علل شایع آسیب مغزی تروماتیک در پرسنل نظامی فعال است. علت ایجاد آسیب هنوز به خوبی شناخته نشده است، بسیاری از افراد بر این باورند که مغز را تحت فشار قرار می دهد به طور قابل توجهی عملکرد مغز را مختل می کند.

  آسیب مغزی تروماتیک نیز در اثر زخم های نافذ، ضربات شدید با ترکش یا ترکش به سر و سقوط یا ضربه بدن با اشیاء به دنبال انفجار ایجاد می شود.

عوامل خطر

مواردی که بیشتر در معرض خطر آسیب مغزی هستند عبارتند از:

• کودکان، به ویژه نوزادان تا 4 ساله
• بزرگسالان جوان، به ویژه افراد بین 15 تا 24 سال
• بزرگسالان 60 سال و بالاتر
• مردان در هر گروه سنی

عوارض

عوارض متعددی می تواند بلافاصله یا پس از آسیب مغزی رخ دهد. صدمات شدید خطر ابتلا به عوارض شدیدتر را افزایش می دهد.

هوشیاری تغییر یافته

آسیب مغزی تروماتیک متوسط ​​تا شدید می تواند منجر به تغییرات طولانی مدت یا دائمی در وضعیت هوشیاری، آگاهی یا پاسخگویی فرد شود. حالات مختلف هوشیاری عبارتند از:

کما. فردی که در کما بیهوش است، از همه چیز بی خبر است و قادر به پاسخگویی به هیچ محرکی نیست. این ناشی از آسیب به تمام قسمت های مغز است. پس از چند روز تا چند هفته، فرد ممکن است از کما خارج شود یا وارد حالت نباتی شود.

• حالت نباتی. آسیب به مغز می تواند به حالت نباتی تبدیل شود. اگر فرد از محیط اطراف خود بی خبر است، اما ممکن است چشمان خود را باز کند، صداهایی تولید کند، به رفلکس ها پاسخ دهد یا حرکت کند.

  این امکان وجود دارد که حالت نباتی دائمی باشد، اما افراد زیادی به یک حالت هوشیار پیشرفت می کنند.

• حالت حداقل هوشیار. حالت کمتر خودآگاه، وضعیتی است که هوشیاری به شدت تغییر یافته است، اما برخی از نشانه‌های خودآگاهی یا آگاهی از محیط را دارد. 
• مرگ مغزی. که هیچ فعالیتی قابل اندازه گیری در مغز و ساقه مغز وجود ندارد و به آن  مرگ مغزی می گویند. در فردی که مرگ مغزی اعلام شده است، برداشتن دستگاه های تنفسی منجر به قطع تنفس و در نهایت نارسایی قلبی می شود. مرگ مغزی غیر قابل برگشت در نظر گرفته می شود.

عوارض جسمی

• تشنج. بسیاری از افراد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک دچار تشنج می شوند. تشنج ممکن است فقط در مراحل اولیه یا سال ها پس از آسیب رخ دهد. تشنج های مکرر را صرع پس از سانحه می‌نامند.
• تجمع مایع در مغز (هیدروسفالی). برخی از آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی باعث افزایش فشار در مغز می‌شود.
• عفونت ها. شکستگی‌های جمجمه یا زخم‌های نافذ می‌توانند لایه‌های بافت‌های محافظ (مننژ) را که مغز را احاطه کرده‌اند پاره کنند. این می تواند باکتری ها را قادر به ورود به مغز و ایجاد عفونت کند. عفونت مننژ (مننژیت) در صورت عدم درمان می تواند به بقیه سیستم عصبی سرایت کند.
• آسیب رگ های خونی. رگ خونی کوچک یا بزرگ در مغز ممکن است در یک آسیب تروماتیک مغزی آسیب ببینند. این آسیب می تواند منجر به سکته مغزی، لخته شدن خون یا سایر مشکلات شود.
  
• سردرد. سردردهای مکرر پس از یک ضربه مغزی بسیار شایع است. آنها ممکن است در عرض یک هفته پس از آسیب شروع شوند و تا چند ماه ادامه داشته باشند.
• سرگیجه. بسیاری از افراد پس از یک ضربه مغزی، سرگیجه را تجربه می کنند.

گاهی اوقات، یک یا چند مورد از این علائم ممکن است برای چند هفته تا چند ماه پس از آسیب مغزی تروماتیک باقی بماند. هر چه ترکیبی از این علائم برای مدت طولانی ادامه یابد، به طور کلی منجر به علائم پایدار پس از ضربه مغزی می شود.

صدمات تروماتیک مغز در پایه جمجمه می تواند باعث آسیب جمجمه شود که مستقیماً از مغز خارج می شود (اعصاب جمجمه). آسیب عصب جمجمه ممکن است به موارد زیر منجر شود:

• فلج  صورت یا از دست دادن حس در صورت
• از دست دادن یا تغییر حس بویایی یا چشایی
• از دست دادن بینایی یا دوبینی
• مشکلات بلع
• سرگیجه
• صدای زنگ در گوش
• از دست دادن شنوایی

مشکلات فکری

بسیاری از افرادی که آسیب مغزی قابل توجهی داشته اند، تغییراتی را در مهارت های تفکر (شناختی) خود تجربه خواهند کرد. ممکن است تمرکز کردن دشوارتر باشد و پردازش افکار بیشتر طول بکشد. آسیب مغزی تروماتیک می تواند منجر به مشکلاتی در بسیاری از مهارت ها شود، از جمله:

مشکلات شناختی

• حافظه

  یادگیری

  استدلال

  داوری

  توجه یا تمرکز

مشکلات عملکرد اجرایی

• حل مسئله
• چند وظیفه ای
• سازمان
• برنامه ریزی
• تصمیم گیری
• شروع یا تکمیل کارها

مشکلات ارتباطی

مشکلات زبانی و ارتباطی پس از آسیب های مغزی رایج است. این مشکلات می تواند باعث ناامیدی شود، درگیری و سوء تفاهم برای افراد مبتلا به آسیب های مغزی تروماتیک، و همچنین اعضای خانواده، دوستان و ارائه دهندگان مراقبت.

مشکلات ارتباطی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در درک گفتار یا نوشتن
• مشکل در صحبت کردن
• ناتوانی در سازماندهی افکار و عقاید
• مشکل در پیگیری و شرکت در مکالمات

مشکلات ارتباطی که بر مهارت های اجتماعی تاثیر می گذارد ممکن است وجود داشته باشد:

• مشکل در نوبت گرفتن یا انتخاب موضوع در مکالمات
• مشکلات مربوط به تغییر در لحن، زیر و بم یا تاکید برای بیان احساسات، نگرش ها یا تفاوت های ظریف در معنا.
• مشکل در ارتباطات غیرکلامی
• مشکل در خواندن 
• مشکل در شروع یا توقف مکالمه
• ناتوانی در استفاده از کلمات مورد نیاز برای تشکیل جملات

تغییرات رفتاری

کسانی که آسیب مغزی داشته اند، ممکن است تغییراتی را در رفتار خود تجربه کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در خودکنترلی
• عدم آگاهي 
• رفتار پرخطر
• تغییراتی در موقعیت های اجتماعی
• طغیان های کلامی یا ظاهری

تغییرات عاطفی

تغییرات عاطفی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی

  اضطراب

  نوسانات خلقی

  تحریک پذیری

  عدم همدلی با دیگران

  خشم

  بیخوابی

مشکلات حسی

مشکلات مربوط به حواس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• صدای زنگ در گوش
• مشکل در تشخیص اشیا
• اختلال در هماهنگی دست و چشم
• نقاط کور یا دوبینی
• طعم تلخ و احساس بوی بد 
• سوزن سوزن شدن پوست، درد یا خارش
• مشکل در رابطه یا سرگیجه

بیماری های دژنراتیو مغز

رابطه بین بیماری های دژنراتیو مغز و آسیب های مغزی هنوز مشخص نیست. اما برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که صدمات تروماتیک مغزی مکرر یا شدید ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از آن را افزایش دهد. اما این خطر را نمی توان برای یک فرد پیش بینی کرد - و اما هنوز در حال بررسی است که آیا، چرا و چگونه آسیب های مغزی تروماتیک ممکن است با بیماری های مغز مرتبط باشد.

یک اختلال دژنیو مغز می تواند باعث آسیب بیشتر از عملکردهای مغز شود، از جمله:

• بیماری آلزایمر، که در درجه اول باعث کاهش حافظه و سایر مهارت های تفکر می شود.
• بیماری پارکینسون، یک بیماری پیشرونده که باعث بروز مشکلاتی مانند لرزش، سفتی و حرکات آهسته می شود.

• زوال عقل - اغلب با ضربات مکرر به سر در بوکس حرفه ای همراه است - که باعث علائم زوال عقل و مشکلات حرکتی می شود.

جلوگیری

برای جلوگیری از خطر آسیب مغزی این نکات را دنبال کنید:

• کمربند ایمنی و کیسه هوا. در وسایل نقلیه موتوری همیشه کمربند ایمنی ببندید. یک کودک کوچک همیشه باید در صندلی عقب ماشینی بنشیند که روی صندلی ایمنی کودک یا صندلی کمکی متناسب با اندازه و وزن او محکم شده است.

• مصرف الکل و مواد مخدر. از مصرف الکل و مواد مخدر اجتناب کنید.
• کلاه کاسکت. هنگام دوچرخه سواری، اسکیت بورد، موتور سیکلت، ماشین برفی یا وسیله نقلیه زمینی از کلاه ایمنی استفاده کنید. همچنین هنگام بازی بیسبال یا ورزش های تماسی، اسکی، اسکیت، اسنوبورد یا اسب سواری از محافظ مناسب سر استفاده کنید.
• به محیط اطراف خود توجه کنید. هنگام استفاده از تلفن، تبلت یا هر دستگاه رانندگی هوشمند، راه نروید یا از خیابان عبور نکنید. این حواس پرتی می تواند منجر به تصادف یا سقوط شود.

جلوگیری از سقوط

نکات زیر می تواند به افراد مسن کمک کند تا از سقوط در اطراف خانه جلوگیری کنند:

• نصب نرده در حمام
• ضد لغزش در وان یا دوش قرار دهید
• در دو طرف راه پله نرده  نصب کنید
• روشنایی خانه را به خصوص اطراف پله بیشتر کنید
• پله ها و کف ها را از شلوغی دور نگه دارید
• به طور منظم معاینات بینایی را انجام دهید
• ورزش منظم داشته باشید

جلوگیری از آسیب سر در کودکان

نکات زیر می تواند به کودکان کمک کند تا از حمله های سر جلوگیری کنند:

• دروازه های ایمنی را در بالای راه پله نصب کنید
• پله ها را از شلوغی دور نگه دارید
• برای جلوگیری از سقوط حفاظ پنجره نصب کنید
• ضد لغزش در وان یا دوش قرار دهید
• از زمین های بازی که دارای ضربه گیر روی زمین هستند استفاده کنید
• به کودکان اجازه ندهید روی بالکن بازی کنند

• مطالب مرتبط