بلوغ زودرس زمانی است که بدن کودک خیلی زود به بدن بزرگسالان (بلوغ) تبدیل می شود. وقتی بلوغ قبل از 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران شروع شود، بلوغ زودرس محسوب می شود.

بلوغ شامل رشد سریع استخوان ها و ماهیچه ها، تغییر در شکل و اندازه بدن و توسعه توانایی بدن برای تولید مثل است.

علت بلوغ زودرس را اغلب نمی توان یافت. به ندرت، شرایط خاصی مانند عفونت ها، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری های مغزی یا صدمات ممکن است باعث بلوغ زودرس شود. درمان بلوغ زودرس معمولاً شامل دارو برای به تاخیر انداختن رشد بیشتر است.

 

علائم

علائم و نشانه های بلوغ زودرس شامل ایجاد موارد زیر قبل از 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران است.

 

• رشد سینه و اولین پریود در دختران
• بزرگ شدن بیضه و آلت تناسلی، موهای صورت و بم شدن صدا در پسران
• رشد موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
• رشد سریع
• آکنه
• بوی بدن بزرگسالان
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر کودک هر یک از علائم یا نشانه های بلوغ زودرس را دارد، با پزشک کودک قرار ملاقات بگذارید تا ارزیابی شود.

 

علل

برای درک اینکه چه چیزی باعث بلوغ زودرس در برخی از کودکان می شود، دانستن اینکه چه چیزی باعث شروع بلوغ می شود مفید است. مغز این فرآیند را با تولید هورمونی به نام هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) شروع می کند.

هنگامی که این هورمون به غده هیپوفیز می رسد - یک غده کوچک لوبیایی شکل در پایه مغز - منجر به تولید هورمون های بیشتری در تخمدان ها برای زنان (استروژن) و بیضه ها برای مردان (تستوسترون) می شود.

استروژن در رشد و توسعه خصوصیات جنسی زنانه نقش دارد. تستوسترون مسئول رشد و توسعه خصوصیات جنسی مردانه است.

اینکه چرا این روند در برخی از کودکان زود شروع می شود بستگی به این دارد که آیا بلوغ زودرس مرکزی دارند یا بلوغ زودرس محیطی.

 

بلوغ زودرس مرکزی

علت این نوع بلوغ زودرس اغلب قابل شناسایی نیست.

در بلوغ زودرس مرکزی، فرآیند بلوغ خیلی زود شروع می شود. الگو و زمان بندی مراحل در فرآیند غیر طبیعی است. برای اکثر کودکان مبتلا به این بیماری، هیچ مشکل پزشکی زمینه ای و هیچ دلیل قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد.

 

در موارد نادر، بلوغ زودرس مرکزی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

 

• تومور در مغز یا نخاع (سیستم عصبی مرکزی)
• نقص در مغز که در بدو تولد وجود دارد، مانند تجمع بیش از حد مایعات (هیدروسفالی) یا تومور غیر سرطانی (هامارتوما)
• تابش به مغز یا نخاع
• آسیب به مغز یا نخاع
• سندرم مک‌کون آلبرایت - یک بیماری ژنتیکی نادر که بر استخوان‌ها و رنگ پوست تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات هورمونی می‌شود.
• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال - گروهی از اختلالات ژنتیکی شامل تولید غیر طبیعی هورمون توسط غدد فوق کلیوی
• کم کاری تیروئید - وضعیتی که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند.
•  

بلوغ زودرس محیطی

استروژن یا تستوسترون در بدن کودک باعث این نوع بلوغ زودرس می شود.

 

بلوغ زودرس محیطی که کمتر رایج است، بدون دخالت هورمون در مغز (GnRH) رخ می دهد که به طور معمول شروع بلوغ را آغاز می کند. در عوض، علت ترشح استروژن یا تستوسترون در بدن به دلیل مشکلات مربوط به تخمدان ها، بیضه ها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز است.

 

 

در دختران و پسران، موارد زیر ممکن است منجر به بلوغ زودرس محیطی شود:

 

• تومور در غدد فوق کلیوی یا در غده هیپوفیز که استروژن یا تستوسترون آزاد می کند.
• سندرم مک‌کون آلبرایت، یک اختلال ژنتیکی نادر است که بر رنگ پوست و استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات هورمونی می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض منابع خارجی استروژن یا تستوسترون، مانند کرم ها یا پمادها
•  

در دختران، بلوغ زودرس محیطی نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

 

• کیست های تخمدان
• تومورهای تخمدان
•  

در پسران، بلوغ زودرس محیطی نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

 

• تومور در سلول های سازنده اسپرم (سلول های زایا) یا در سلول های سازنده تستوسترون (سلول های لیدیگ).
• یک اختلال نادر به نام اختلال زودرس جنسی خانوادگی مستقل از گنادوتروپین، که به دلیل نقص در یک ژن ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به تولید اولیه تستوسترون در پسران، معمولاً بین سنین ۱ تا ۴ سال شود.
•  

عوامل خطر

عواملی که خطر بلوغ زودرس کودک را افزایش می دهند عبارتند از:

 

• دختر بودن. احتمال بلوغ زودرس در دختران بسیار بیشتر است.
• آفریقایی-آمریکایی بودن. به نظر می رسد بلوغ زودرس بیشتر از سایر نژادها بر آفریقایی-آمریکایی ها تأثیر می گذارد.
• چاق بودن. کودکانی که به طور قابل توجهی اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر بلوغ زودرس هستند.
• قرار گرفتن در معرض هورمون های جنسی. تماس با کرم یا پماد استروژن یا تستوسترون، یا سایر مواد حاوی این هورمون ها (مانند داروهای بزرگسالان یا مکمل های غذایی)، می تواند خطر بلوغ زودرس را در کودک افزایش دهد.
• داشتن سایر شرایط پزشکی. بلوغ زودرس ممکن است عارضه‌ای از سندرم مک‌کون-آلبرایت یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال باشد - شرایطی که شامل تولید غیرطبیعی هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌شود. در موارد نادر، بلوغ زودرس نیز ممکن است با کم کاری تیروئید همراه باشد.
• دریافت پرتودرمانی از سیستم عصبی مرکزی. پرتودرمانی برای تومورها، لوسمی یا سایر شرایط می تواند خطر بلوغ زودرس را افزایش دهد.
•  

عوارض

عوارض احتمالی بلوغ زودرس عبارتند از:

 

• قد کوتاه. کودکان مبتلا به بلوغ زودرس ممکن است در ابتدا به سرعت رشد کنند و در مقایسه با همسالان خود قد بلندی داشته باشند. اما، از آنجایی که استخوان‌های آن‌ها سریع‌تر از حد معمول بالغ می‌شوند، رشد آنها اغلب زودتر از حد معمول متوقف می‌شود. این می تواند باعث شود که آنها در بزرگسالی کوتاهتر از حد متوسط ​​باشند. درمان زودهنگام بلوغ زودرس، به ویژه زمانی که در کودکان بسیار کم سن رخ می دهد، می تواند به رشد قد آنها کمک کند.
• مشکلات اجتماعی و عاطفی. دختران و پسرانی که مدت‌ها قبل از همسالان خود به بلوغ می‌رسند، ممکن است نسبت به تغییراتی که در بدنشان رخ می‌دهد به شدت خودآگاه باشند. این ممکن است بر عزت نفس تأثیر بگذارد و خطر افسردگی یا سوء مصرف مواد را افزایش دهد.
•  

جلوگیری

برخی از عوامل خطر بلوغ زودرس، مانند جنسیت و نژاد، قابل اجتناب نیستند. اما، کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش شانس بلوغ زودرس کودکتان انجام دهید، از جمله:

• دور نگه داشتن کودک از منابع خارجی استروژن و تستوسترون - مانند داروهای تجویزی برای بزرگسالان در خانه یا مکمل های غذایی حاوی استروژن یا تستوسترون
• تشویق فرزندتان به حفظ وزن مناسب
•