قانقاریا مرگ بافت بدن به دلیل کمبود جریان خون یا عفونت جدی باکتریایی است و معمولاً بازوها و پاها از جمله انگشتان دست و پا را درگیر می کند، اما می تواند در عضلات و اندام های داخل بدن مانند کیسه صفرا نیز رخ دهد.

 

اگر یک بیماری زمینه‌ای دارید که می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و بر جریان خون تأثیر بگذارد، مانند دیابت یا شریان‌های سخت شده (آترواسکلروز)، خطر قانقاریا در شما بیشتر است.

 

درمان‌های قانقاریا شامل جراحی برای بازگرداندن جریان خون و برداشتن بافت‌های مرده، آنتی‌بیوتیک در صورت وجود عفونت و اکسیژن درمانی هیپرباریک است. هر چه قانقاریا زودتر شناسایی و درمان شود، شانس برای بهبودی بیشتر است.

 

علائم

هنگامی که قانقاریا روی پوست تأثیر می گذارد، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• تغییر رنگ پوست - بسته به نوع قانقاریا از رنگ پریده تا کبود، بنفش، سیاه، برنزی یا قرمز متغیر است.
• تورم
• تاول
• درد ناگهانی و شدید به دنبال احساس بی حسی
• ترشحات بدبو که از زخم نشت می کند
• پوست نازک و براق یا پوست بدون مو
• پوستی که در لمس سرد یا خنک می شود

اگر نوعی قانقاریا دارید که بر بافت‌های زیر سطح پوست تأثیر می‌گذارد، مانند قانقاریا گازی یا قانقاریا داخلی، ممکن است تب خفیف نیز داشته باشید و به طور کلی احساس ناراحتی کنید.

اگر میکروب هایی که باعث قانقاریا شده اند در بدن پخش شوند، شوک سپتیک ممکن است رخ دهد.

 

 

علائم و نشانه های شوک سپتیک عبارتند از:

 

• فشار خون پایین
• تب، اگرچه برخی از افراد ممکن است دمای بدنشان کمتر از 37 درجه سانتیگراد طبیعی باشد.
• ضربان قلب سریع
• سبکی سر
• تنگی نفس
• گیجی
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

قانقاریا یک بیماری جدی است و نیاز به درمان اورژانسی دارد. اگر درد مداوم و غیر قابل توضیح در هر ناحیه ای از بدن همراه با یک یا چند مورد از علائم و نشانه های زیر را دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

 

• تب مداوم
• تغییرات پوستی - از جمله تغییر رنگ، گرما، تورم، تاول یا ضایعات - که از بین نمی روند
• ترشحات بدبو که از زخم نشت می کند
• درد ناگهانی در محل جراحی یا ضربه اخیر
• پوستی که رنگ پریده، سخت، سرد و بی حس است
•  

علل

علل قانقاریا عبارتند از:

• کمبود خون. خون اکسیژن و مواد مغذی را برای بدن فراهم می کند. همچنین آنتی بادی هایی را برای سیستم ایمنی بدن فراهم می کند تا عفونت ها را از بین ببرد. بدون خون رسانی مناسب، سلول ها نمی توانند زنده بمانند و بافت تحلیل می رود.
• عفونت. عفونت باکتریایی درمان نشده می تواند باعث قانقاریا شود.
• آسیب تروماتیک. جراحات ناشی از شلیک گلوله یا آسیب‌های له‌کننده ناشی از تصادفات اتومبیل می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های باز شود که باکتری‌ها را وارد بدن می‌کند. اگر باکتری بافت ها را آلوده کند و درمان نشود، قانقاریا ممکن است رخ دهد.
•  

انواع قانقاریا

• قانقاریا خشک. این نوع قانقاریا شامل پوست خشک و چروکیده می شود که قهوه ای تا کبود مایل به ارغوانی یا سیاه به نظر می رسد. قانقاریا خشک ممکن است به آرامی ایجاد شود. این بیماری بیشتر در افرادی که دیابت یا بیماری عروق خونی مانند تصلب شرایین دارند رخ می دهد.

• قانقاریا مرطوب. در صورت وجود عفونت باکتریایی در بافت آسیب دیده، قانقاریا به عنوان مرطوب شناخته می شود. تورم، تاول و ظاهر خیس از ویژگی های رایج قانقاریا مرطوب است.

  قانقاریای مرطوب ممکن است پس از سوختگی شدید، سرمازدگی یا جراحت ایجاد شود. اغلب در افراد مبتلا به دیابت که ناآگاهانه به انگشتان دست یا پا آسیب می رسانند، رخ می دهد. قانقاریای مرطوب باید فوراً درمان شود زیرا به سرعت گسترش می یابد و می تواند کشنده باشد.

• قانقاریا گازی. قانقاریا گازی به طور معمول بر بافت عضلانی عمیق تأثیر می گذارد. اگر قانقاریا گازی دارید، سطح پوست ممکن است در ابتدا طبیعی به نظر برسد.

  با بدتر شدن وضعیت، پوست ممکن است رنگ پریده شود و سپس خاکستری یا قرمز متمایل به ارغوانی شود. پوست ممکن است حباب‌دار به نظر برسد و هنگامی که آن را فشار می‌دهید، به دلیل گاز موجود در بافت، ممکن است صدای ترق و ترق ایجاد کند.

  قانقاریا گازی بیشتر در اثر عفونت با باکتری به نام کلستریدیوم پرفرنجنس ایجاد می شود. باکتری ها در جراحت یا زخم جراحی که خون ندارد جمع می شوند. عفونت باکتریایی سمومی تولید می کند که گاز آزاد می کند و باعث مرگ بافت می شود. مانند قانقاریا مرطوب، قانقاریا گازی یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.

• قانقاریا داخلی. قانقاریایی که بر یک یا چند اندام مانند روده، کیسه صفرا یا آپاندیس تاثیر می گذارد، قانقاریا داخلی نامیده می شود. این نوع قانقاریا زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به یک اندام داخلی مسدود می‌شود – برای مثال، زمانی که روده‌ها از طریق ناحیه ضعیف عضلانی در ناحیه معده (فتق) برآمده می‌شوند و پیچ خورده می‌شوند.

  قانقاریا داخلی در صورت درمان نشدن می تواند کشنده باشد.

• قانقاریا فورنیه. قانقاریای فورنیه اندام های تناسلی را درگیر می کند. مردان بیشتر مبتلا می شوند، اما زنان نیز می توانند به این نوع قانقاریا مبتلا شوند. عفونت در ناحیه تناسلی یا دستگاه ادراری باعث این نوع قانقاریا می شود.
• قانقاریای ملنی. این نوع نادر قانقاریا - که قانقاریای هم افزایی باکتریایی پیشرونده نیز نامیده می شود - معمولاً از عوارض جراحی است. افراد مبتلا به قانقاریا ملنی یک تا دو هفته پس از عمل دچار ضایعات پوستی دردناک می شوند.
•  

عوامل خطر

عوامل متعددی خطر ابتلا به قانقاریا را افزایش می دهد. این موارد شامل:

 

• دیابت. اگر دیابت دارید، بدن به اندازه کافی هورمون انسولین (که به سلول ها کمک می کند تا قند خون را جذب کنند) تولید نمی کند یا در برابر اثرات انسولین مقاوم است. سطح بالای قند خون در نهایت می تواند به رگ های خونی آسیب برساند و جریان خون را در بخشی از بدن کاهش دهد یا قطع کند.
• بیماری عروق خونی. شریان های سخت و باریک (آترواسکلروز) و لخته های خون نیز می توانند جریان خون را در ناحیه ای از بدن مسدود کنند.
• جراحت یا جراحی شدید. هر فرآیندی که باعث آسیب به پوست و بافت زیرین شود، از جمله جراحت یا سرمازدگی، خطر ابتلا به قانقاریا را افزایش می دهد، به خصوص اگر یک بیماری زمینه ای دارید که بر جریان خون در ناحیه آسیب دیده تأثیر می گذارد.
• سیگار کشیدن. افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض خطر قانقاریا هستند.
• چاقی. چاقی اغلب با دیابت و بیماری های عروقی همراه است، اما استرس اضافه وزن به تنهایی می تواند شریان ها را نیز فشرده کند و منجر به کاهش جریان خون و افزایش خطر عفونت و بهبود ضعیف زخم شود.
• سرکوب سیستم ایمنی. اگر عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) دارید یا اگر تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستید، توانایی بدن شما برای مقابله با عفونت مختل می شود.
• داروها یا داروهایی که تزریق می شوند. در موارد نادر، مشخص شده است که برخی داروها و داروهای غیرقانونی تزریق شده باعث عفونت با باکتری هایی می شوند که باعث قانقاریا می شوند.
• عوارض COVID-19. گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای افراد به قانقاریای خشک در انگشتان دست و پا پس از ابتلا به مشکلات انعقادی خون مرتبط با کووید-۱۹ (کواگولوپاتی) گزارش شده است. تحقیقات بیشتری برای تایید این ارتباط مورد نیاز است.
•  

عوارض

قانقاریا اگر فوراً درمان نشود می تواند منجر به عوارض جدی شود. باکتری ها می توانند به سرعت به بافت ها و اندام های دیگر گسترش یابند. ممکن است برای نجات جان خود نیاز به برداشتن یک عضو بدن (قطع عضو) داشته باشید.

برداشتن بافت عفونی می تواند جایگزین زخم یا نیاز به جراحی ترمیمی شود.

 

 

جلوگیری

در اینجا چند پیشنهاد برای کمک به کاهش خطر ابتلا به قانقاریا وجود دارد:

 

• مراقب دیابت خود باشید. اگر دیابت دارید، مطمئن شوید که دست ها و پاهای خود را روزانه از نظر بریدگی، زخم و علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا تخلیه معاینه کنید. از پزشک خود بخواهید حداقل سالی یک بار دست و پای شما را معاینه کند و سعی کنید سطح قند خون خود را کنترل کنید.
• کاهش وزن. اضافه وزن نه تنها شما را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می دهد، بلکه به شریان ها فشار وارد می کند، جریان خون را محدود می کند و شما را در معرض خطر عفونت و کندی بهبود زخم قرار می دهد.
• از تنباکو استفاده نکنید. استفاده مزمن از محصولات تنباکو می تواند به رگ های خونی آسیب برساند.
• کمک به پیشگیری از عفونت. هر گونه زخم باز را با آب و صابون ملایم بشویید و سعی کنید تا زمان بهبودی آنها را تمیز و خشک نگه دارید.
• هنگام کاهش دما مراقب باشید. پوست یخ زده می تواند به قانقاریا تبدیل شود زیرا سرمازدگی گردش خون را در ناحیه کاهش می دهد. اگر بعد از قرار گرفتن طولانی مدت در هوای سرد متوجه شدید که ناحیه ای از پوست شما رنگ پریده، سرد و بی حس شده است، با پزشک خود تماس بگیرید.
•