بررسی اجمالی

نوروپاتی محیطی، در نتیجه آسیب به اعصاب واقع در خارج از مغز و نخاع (اعصاب محیطی)، اغلب باعث ضعف، بی حسی و درد، معمولاً در دست ها و پاها می شود. همچنین می تواند سایر نواحی و عملکردهای بدن از جمله هضم، ادرار و گردش خون را تحت تاثیر قرار دهد.

سیستم عصبی محیطی اطلاعاتی را از مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) به بقیه بدن ارسال می کند. اعصاب محیطی نیز اطلاعات حسی را به سیستم عصبی مرکزی می فرستند.

نوروپاتی محیطی می تواند ناشی از آسیب های تروماتیک، عفونت ها، مشکلات متابولیک، علل ارثی و قرار گرفتن در معرض سموم باشد. یکی از شایع ترین علل دیابت است.

افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی معمولاً درد را به صورت ضربه زدن، سوزش یا گزگز توصیف می کنند. در بسیاری از موارد، علائم بهبود می یابند، به خصوص اگر ناشی از یک بیماری قابل درمان باشد. داروها می توانند درد نوروپاتی محیطی را کاهش دهند.

 

 

علائم

هر عصب در سیستم محیطی عملکرد خاصی دارد، بنابراین علائم به نوع اعصاب تحت تأثیر بستگی دارد.

 

اعصاب به دو دسته تقسیم می شوند:

 

• اعصاب حسی که حس هایی مانند دما، درد، لرزش یا لمس را از پوست دریافت می کنند
• اعصاب حرکتی که حرکت عضلات را کنترل می کنند
• اعصاب خودمختار که عملکردهایی مانند فشار خون، تعریق، ضربان قلب، هضم و عملکرد مثانه را کنترل می کنند.

علائم و نشانه های نوروپاتی محیطی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• شروع تدریجی بی حسی، سوزن سوزن شدن در پاها یا دست ها، که می تواند به سمت بالا به پاها و بازوها گسترش یابد.
• درد تند، کوبنده، ضربان دار یا سوزش
• حساسیت شدید به لمس
• درد در حین فعالیت هایی که نباید باعث درد شوند، مانند درد در پاها هنگام وزنه زدن یا زمانی که زیر پتو هستند
• عدم هماهنگی و سقوط
• ضعف عضلانی
• احساس اینکه دستکش یا جوراب پوشیده اید در حالی که اینطور نیست
• فلج، اگر اعصاب حرکتی تحت تأثیر قرار گیرند

 

 

اگر اعصاب اتونوم تحت تأثیر قرار گیرند، علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• عدم تحمل گرما
• تعریق بیش از حد یا عدم توانایی در عرق کردن
• مشکلات روده، مثانه یا گوارشی
• افت فشار خون که باعث سرگیجه یا سبکی سر می شود

نوروپاتی محیطی می تواند یک عصب (مونو نوروپاتی)، دو یا چند عصب در نواحی مختلف (مونونوروپاتی چندگانه) یا بسیاری از اعصاب (پلی نوروپاتی) را تحت تاثیر قرار دهد. سندرم تونل کارپال نمونه ای از مونو نوروپاتی است. اکثر افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی پلی نوروپاتی دارند.

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر متوجه سوزن سوزن شدن، ضعف یا درد غیرمعمول در دست ها یا پاهای خود شدید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. تشخیص و درمان زودهنگام بهترین شانس را برای کنترل علائم و جلوگیری از آسیب بیشتر به اعصاب محیطی ارائه می دهد.

 

 

علل

نوروپاتی محیطی آسیب عصبی ناشی از تعدادی شرایط مختلف است. شرایط بهداشتی که می توانند باعث نوروپاتی محیطی شوند عبارتند از:

 

• بیماری های خود ایمنی. اینها عبارتند از سندرم شوگرن، لوپوس، آرتریت روماتوئید، سندرم گیلن باره، پلی نوروپاتی دمیلینه کننده التهابی مزمن و واسکولیت.
• دیابت. این شایع ترین علت است. در میان افراد مبتلا به دیابت، بیش از نیمی از آنها دچار نوعی نوروپاتی خواهند شد.
• عفونت ها اینها شامل برخی عفونت های ویروسی یا باکتریایی، از جمله بیماری لایم، زونا، ویروس اپشتین بار، هپاتیت B و C، جذام، دیفتری و HIV می شود.
• اختلالات ارثی اختلالاتی مانند بیماری شارکو ماری توث از انواع ارثی نوروپاتی هستند.
• تومورها رشد، سرطانی (بدخیم) و غیر سرطانی (خوش خیم)، می تواند روی اعصاب ایجاد شود یا بر روی اعصاب فشار بیاورد. همچنین، پلی نوروپاتی می تواند در نتیجه برخی سرطان های مرتبط با پاسخ ایمنی بدن ایجاد شود. اینها نوعی اختلال دژنراتیو به نام سندرم پارانئوپلاستیک هستند.
• اختلالات مغز استخوان. اینها شامل پروتئین غیر طبیعی در خون (گاموپاتی های مونوکلونال)، نوعی سرطان استخوان (میلوما)، لنفوم و بیماری نادر آمیلوئیدوز است.
• بیماری های دیگر. اینها عبارتند از بیماری کلیوی، بیماری کبد، اختلالات بافت همبند و کم کاری تیروئید.
•  

سایر علل نوروپاتی عبارتند از:

 

• اعتیاد به الکل انتخاب های غذایی ضعیف توسط افراد مبتلا به الکلیسم می تواند منجر به کمبود ویتامین شود.
• قرار گرفتن در معرض سموم. مواد سمی شامل مواد شیمیایی صنعتی و فلزات سنگین مانند سرب و جیوه است.
• داروها برخی داروها، به ویژه آنهایی که برای درمان سرطان (شیمی درمانی) استفاده می شوند، می‌توانند باعث نوروپاتی محیطی شوند.
•  فشار به عصب. صدمات، مانند تصادفات ناشی از وسایل نقلیه موتوری، سقوط یا آسیب های ورزشی، می تواند اعصاب محیطی را از بین ببرد یا به آن آسیب برساند. فشار عصبی می تواند ناشی از گچ گرفتن یا استفاده از عصا یا تکرار حرکتی مانند تایپ کردن  باشد.
• کمبود ویتامین. ویتامین های B - از جمله B-1، B-6 و B-12 - ویتامین E و نیاسین برای سلامت اعصاب بسیار مهم هستند.

در تعدادی از موارد، هیچ علتی را نمی توان شناسایی کرد (ایدیوپاتیک).

 

 

عوامل خطر

عوامل خطر نوروپاتی محیطی عبارتند از:

 

• دیابت، به خصوص اگر سطح قند به خوبی کنترل نشده باشد
• استفاده از الکل
• کمبود ویتامین، به ویژه ویتامین B
• عفونت هایی مانند بیماری لایم، زونا، ویروس اپشتین بار، هپاتیت B و C و HIV
• بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های خود حمله می کند.
• اختلالات کلیه، کبد یا تیروئید
• قرار گرفتن در معرض سموم
• حرکات تکراری، مانند حرکاتی که برای کارهای خاص انجام می شود
• سابقه خانوادگی نوروپاتی
•  

عوارض

عوارض نوروپاتی محیطی می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• سوختگی و آسیب های پوستی. ممکن است تغییرات دما یا درد را در قسمت‌هایی از بدن که بی‌حس هستند احساس نکنید.
• عفونت. پاها و سایر نواحی فاقد حس ممکن است بدون اطلاع شما آسیب ببینند. این نواحی را به طور مرتب بررسی کنید و جراحات جزئی را قبل از عفونی شدن درمان کنید، به خصوص اگر دیابت دارید.
• سقوط. ضعف و از دست دادن حس ممکن است با عدم تعادل و افتادن همراه باشد.
•  

جلوگیری

بهترین راه برای جلوگیری از نوروپاتی محیطی، مدیریت شرایط پزشکی است که شما را در معرض خطر قرار می دهد، مانند دیابت، الکلیسم یا آرتریت روماتوئید.

 

 

انتخاب سبک زندگی سالم داشته باشید

این عادات از سلامت اعصاب شما حمایت می کنند:

• برای حفظ سلامت اعصاب، رژیم غذایی غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی داشته باشید. با خوردن گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات کم چرب و غلات غنی شده از کمبود ویتامین B-12 محافظت کنید. اگر گیاهخوار هستید، غلات غنی شده منبع خوبی از ویتامین B-12 هستند، اما در مورد مکمل های B-12 با پزشک خود مشورت کنید.
• به طور منظم ورزش کنید. با تأیید پزشک، سعی کنید حداقل 30 دقیقه تا یک ساعت ورزش کنید، حداقل سه بار در هفته.
• از عواملی که ممکن است باعث آسیب عصبی شوند، از جمله حرکات تکراری، موقعیت های فشرده که به اعصاب فشار می آورند، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، سیگار کشیدن و مصرف الکل اجتناب کنید.
•