هیپوناترمی زمانی رخ می دهد که غلظت سدیم در خون به طور غیر طبیعی پایین باشد. سدیم یک الکترولیت است و به تنظیم مقدار آبی که در داخل و اطراف سلول هاست کمک می کند.

 

در هیپوناترمی، یک یا چند عامل - از یک بیماری زمینه ای گرفته تا نوشیدن آب زیاد - باعث رقیق شدن سدیم در بدن می شود. وقتی این اتفاق می افتد، سطح آب بدن افزایش می یابد و سلول ها شروع به متورم شدن می کنند. این تورم می تواند باعث مشکلات سلامتی بسیاری از خفیف تا تهدید کننده زندگی شود.

 

درمان هیپوناترمی با هدف رفع بیماری زمینه ای است. بسته به علت هیپوناترمی، ممکن است نیاز باشد که مقدار نوشیدنی خود را کاهش دهید. در سایر موارد هیپوناترمی، ممکن است به محلول‌های الکترولیت داخل وریدی و دارو نیاز داشته باشید.

 

 

علائم

علائم و نشانه های هیپوناترمی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• تهوع و استفراغ
• سردرد
• گیجی
• از دست دادن انرژی، خواب آلودگی و خستگی
• بی قراری و تحریک پذیری
• ضعف عضلانی، اسپاسم یا گرفتگی
• تشنج
• کما
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

برای هرکسی که علائم و نشانه های شدید هیپوناترمی مانند تهوع و استفراغ، گیجی، تشنج یا دست دادن هوشیاری را دارد، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید.

اگر در خطر هیپوناترمی هستید و حالت تهوع، سردرد، گرفتگی یا ضعف دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. بسته به وسعت و طول مدت این علائم و نشانه ها، پزشک ممکن است مراقبت های فوری پزشکی را توصیه کند.

 

 

علل

 

سدیم نقش کلیدی در بدن دارد. این به حفظ فشار خون طبیعی کمک می کند، از کار اعصاب و ماهیچه ها پشتیبانی می کند و بدن را تنظیم می کند.

سطح طبیعی سدیم خون بین 135 تا 145 میلی لیتر اکی والان در لیتر (mEq/L) است. هیپوناترمی زمانی رخ می دهد که سدیم خون به زیر 135 میلی لیتر اکی والان در لیتر برسد.

 

بسیاری از شرایط احتمالی و عوامل سبک زندگی می توانند به هیپوناترمی تبدیل شوند، از جمله:

 

• داروهای خاص برخی از داروها، مانند برخی از قرص های آب (ادرار آورها)، داروهای ضد افسردگی و داروهای مسکن، می توانند با فرآیندهای هورمونی و کلیوی طبیعی که سدیم را در محدوده طبیعی سالم نگه می دارند، تداخل ایجاد می کنند.
• مشکلات قلبی، کلیوی و کبد.نارسایی احتقانی قلب و بیماری‌های خاصی که بر کلیه‌ها یا کبد تأثیر می‌گذارند می‌توانند باعث تجمع مایعات در بدن شوند که سدیم را در بدن رقیق می‌کند و سطح کلی آن را کاهش می‌دهد.

   

• سندرم هورمون ضد ادرار نامناسب (SIADH). در این شرایط، سطوح بالایی از هورمون ضد ادرار (ADH) تولید می‌شود که باعث می‌شود بدن آب را به‌جای دفع طبیعی آن در ادرار حفظ کند.

   

  استفراغ یا اسهال مزمن، شدید و سایر علل کم آبی بدن. این باعث می شود بدن الکترولیت هایی مانند سدیم را از دست بدهد و همچنین سطح ADH را افزایش می دهد.

   

  نوشیدن آب زیاد. نوشیدن مقادیر بیش از حد آب می تواند باعث کاهش سدیم شود، زیرا توانایی کلیه ها برای دفع آب را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجایی که سدیم را از طریق تعریق از دست می‌دهید، نوشیدن آب بیش از حد در طول فعالیت های استقامتی، مانند دوی ماراتن و سه گانه نیز می تواند محتوای سدیم خون را رقیق کند.

   

  تغییرات هورمونی. نارسایی غده آدرنال (بیماری آدیسون) بر توانایی غدد فوق کلیوی برای تولید هورمون هایی که به حفظ تعادل سدیم، پتاسیم و آب بدن کمک می کند، تأثیر می گذارد. سطوح پایین هورمون تیروئید همچنین می تواند باعث کاهش سطح سدیم خون شود.

   

  داروی تفریحی اکستازی. این آمفتامین خطر ابتلا به موارد شدید و حتی کشنده هیپوناترمی را افزایش می دهد.

   

عوامل خطر

عوامل زیر ممکن است خطر هیپوناترمی را افزایش دهند:

 

• سن. افراد مسن ممکن است عوامل مؤثرتری برای هیپوناترمی، از جمله تغییرات مرتبط با افزایش سن، مصرف برخی داروها و احتمال بیشتر ابتلا به یک بیماری مزمن که تعادل سدیم بدن را تغییر می‌دهد، داشته باشند.

   

  داروهای خاص داروهایی که خطر هیپوناترمی را افزایش می‌دهند شامل دیورتیک‌های تیازیدی و همچنین برخی از داروهای ضد افسردگی و مسکن می‌شوند. علاوه بر این، داروی تفریحی اکستازی با موارد کشنده هیپوناترمی مرتبط است.

   

  شرایطی که باعث کاهش دفع آب بدن می شود. شرایط پزشکی که ممکن است خطر هیپوناترمی را افزایش دهد شامل بیماری کلیوی، سندرم هورمون ضد ادرار نامناسب (SIADH) و نارسایی قلبی و غیره است.

   

  فعالیت های فیزیکی فشرده. افرادی که در حین شرکت در ماراتن، اولتراماراتن، ورزش سه گانه و سایر فعالیت های طولانی مدت و با شدت زیاد آب می نوشند، در معرض افزایش خطر هیپوناترمی هستند.

   

   

  عوارض

   

  در هیپوناترمی مزمن، سطح سدیم به تدریج طی 48 ساعت یا بیشتر کاهش می یابد - و علائم و عوارض معمولاً متوسط ​​تر هستند.

   

   

  در هیپوناترمی حاد، سطح سدیم به سرعت کاهش می یابد - که منجر به اثرات بالقوه خطرناکی مانند تورم سریع مغز می شود که می تواند منجر به کما و مرگ شود.

   

  به نظر می رسد زنان پیش از یائسگی در معرض بیشترین خطر آسیب مغزی مرتبط با هیپوناترمی هستند. این ممکن است به تأثیر هورمون های جنسی زنان بر توانایی بدن برای متعادل کردن سطح سدیم مربوط باشد.

   

   

  جلوگیری

   

  اقدامات زیر ممکن است در جلوگیری از هیپوناترمی کمک کند:

   

   

  شرایط مرتبط را درمان کنید. دریافت درمان برای شرایطی که به هیپوناترمی کمک می کند، مانند نارسایی غده فوق کلیوی، می تواند به جلوگیری از کاهش سدیم خون کمک کند.

   

  خودتان را آموزش دهید. اگر شرایط پزشکی دارید که خطر هیپوناترمی را افزایش می‌دهد یا از داروهای ادرارآور استفاده می‌کنید، از علائم و نشانه‌های کاهش سدیم خون آگاه باشید. همیشه در مورد خطرات یک داروی جدید با پزشک خود صحبت کنید.

   

  در حین فعالیت های با شدت بالا اقدامات احتیاطی را انجام دهید. ورزشکاران باید فقط به اندازه ای که به دلیل تعریق در طول مسابقه از دست می دهند مایعات بنوشند. تشنگی به طور کلی راهنمای خوبی برای میزان آب یا مایعات دیگر است.

   

  نوشیدن نوشیدنی های ورزشی را در طول فعالیت های سخت در نظر بگیرید. از پزشک خود در مورد جایگزینی آب با نوشیدنی های ورزشی حاوی الکترولیت در هنگام شرکت در مسابقات استقامتی مانند ماراتن، سه گانه و سایر فعالیت های سخت بپرسید.

   

  آب را در حد اعتدال بنوشید. نوشیدن آب برای سلامتی حیاتی است، بنابراین مطمئن شوید که مایعات کافی بنوشید. اما زیاده روی نکنید. تشنگی و رنگ ادرار معمولاً بهترین نشانه برای میزان آب مورد نیاز هستند. اگر تشنه نیستید و ادرارتان زرد کم رنگ است، احتمالاً آب کافی دریافت می کنید.

•