تشنج یک روش تشخیصی و کنترل نشده در مغز است و می تواند باعث ایجاد تغییراتی در رفتار، حرکات یا احساسات و سطح هوشیاری شود. داشتن دو یا چند تشنج با فاصله کمتر از 24 ساعت از هم که به دلیل قابل شناسایی ایجاد نشده باشد، معمولاً صرع در نظر گرفته می شود.

انواع مختلف از تشنج وجود دارد که علائم و اهمیت آنها متفاوت است. انواع تشنج بسته به جایی که در مغز شروع می شود و تا چه حد گسترش می یابد متفاوت است. بیشتر تشنج ها از 30 ثانیه تا دو دقیقه طول می کشد. تشنجی که بیش از پنج دقیقه طول بکشد یک اورژانس پزشکی است.

تشنج ها شایع تر از آن چیزی هستند که فکر می کنید. تشنج می تواند پس از سکته مغزی، آسیب سر ، آسیبی مانند مننژیت یا بیماری دیگری رخ دهد. با این حال، بسیاری از اوقات، علت تشنج ناشناخته است.

بیشتر اختلالات تشنج را می توان با داروها کنترل کرد، اما مدیریت تشنج هنوز هم می تواند تاثیری بر توجه به زندگی روزمره داشته باشد. خبر خوب این است که می توانید با پزشک خود برای ایجاد ساختار بین کنترل تشنج و عوارض جانبی دارو همکاری کنید.

علائم

با تشنج، علائم و نشانه ها می تواند از خفیف تا شدید  و بسته به نوع تشنج متفاوت باشد. علائم و نشانه های تشنج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• سردرگمی موقت
• خیره شدن به یک نقطه
• حرکات تکان دهنده غیرقابل کنترل بازوها و پاها
• از دست دادن هوشیاری یا آگاهی
• علائم شناختی یا احساسی، مانند ترس، اضطراب یا دژاوو

پزشکان معمولاً تشنج ها را بر اساس نحوه و مکان شروع فعالیت های غیرطبیعی مغز به دو دسته کانونی یا عمومی طبقه بندی می کنند. تشنج همچنین ممکن است به عنوان شروع ناشناخته طبقه بندی شود، اگر نحوه شروع تشنج مشخص نباشد.

 

 

تشنج کانونی

تشنج کانونی ناشی از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه از مغز است. تشنج کانونی می تواند با یا بدون از دست دادن هوشیاری رخ دهد:

 

• تشنج کانونی با اختلال در آگاهی. این تشنج ها شامل تغییر یا از دست دادن هوشیاری  است که احساس می شود در خواب هستید. ممکن است بیدار به نظر بیایید، اما به فضا خیره شده اید و به طور معمول به محیط خود پاسخ نمی دهید یا حرکات تکراری انجام می دهید. اینها ممکن است شامل مالش دست، حرکات دهان، تکرار کلمات خاص یا راه رفتن دایره ای باشد. ممکن است تشنج را به یاد نیاورید یا حتی ندانید که رخ داده است.
• تشنج کانونی بدون از دست دادن هوشیاری. این تشنج ها ممکن است احساسات را تغییر دهند یا ظاهر، بو، احساس، مزه یا صدا را تغییر دهند، اما هوشیاری خود را از دست نمی دهید. ممکن است ناگهان احساس خشم، شادی یا ناراحتی کنید. برخی از افراد حالت تهوع یا احساسات غیرعادی دارند که توصیف آنها دشوار است. این تشنج ها همچنین ممکن است منجر به مشکل در صحبت کردن، تکان دادن غیرارادی قسمتی از بدن مانند بازو یا پا و علائم حسی خود به خودی مانند گزگز، سرگیجه و دیدن چراغ های چشمک زن شود.

علائم تشنج کانونی ممکن است با سایر اختلالات عصبی مانند میگرن، نارکولپسی یا بیماری روانی اشتباه گرفته شود.

 

 

تشنج عمومی

تشنج هایی که به نظر می رسد تمام نواحی مغز را درگیر می کند، تشنج عمومی نامیده می شود. انواع مختلف تشنج عمومی عبارتند از:

 

• تشنج غیبت. تشنج غیبت که قبلاً به عنوان تشنج پتی مال شناخته می شد، اغلب در کودکان رخ می دهد و با خیره شدن به فضا یا حرکات ظریف بدن، مانند پلک زدن یا ضربه زدن به لب مشخص می شود. آنها معمولاً 5 تا 10 ثانیه طول می کشند، اما ممکن است تا صدها بار در روز رخ دهند. این تشنج ها ممکن است به صورت خوشه ای رخ دهند و باعث از دست دادن مختصر هوشیاری شوند.
• تشنج تونیک. تشنج تونیک باعث سفت شدن عضلات می شود. این تشنج ها معمولاً عضلات پشت، بازوها و پاها را تحت تأثیر قرار می دهند و ممکن است باعث از دست دادن هوشیاری و افتادن روی زمین شوند.
• تشنج آتونیک. تشنج آتونیک که به عنوان تشنج قطره ای نیز شناخته می شود، باعث از دست دادن کنترل عضلانی می شود که ممکن است باعث سقوط ناگهانی یا افتادن شود.
• تشنج کلونیک. تشنج کلونیک با حرکات مکرر یا ریتمیک و تکان دهنده عضلانی همراه است. این تشنج ها معمولاً گردن، صورت و بازوها را در دو طرف بدن درگیر می کنند.
• تشنج میوکلونیک. تشنج‌های میوکلونیک معمولاً به صورت تکان‌های ناگهانی یا تکان‌های کوتاه دست‌ها و پاها ظاهر می‌شوند. اغلب هیچ از دست دادن هوشیاری وجود ندارد.
• تشنج های تونیک-کلونیک. تشنج های تونیک-کلونیک، که قبلاً به عنوان تشنج گراند مال شناخته می شدند، شدیدترین نوع تشنج صرعی هستند و می توانند باعث از دست دادن ناگهانی هوشیاری، سفت شدن و لرزش بدن و گاهی اوقات از دست دادن کنترل مثانه یا گاز گرفتن زبان شوند. ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:

 

• تشنج بیش از پنج دقیقه طول می کشد.
• پس از توقف تشنج، تنفس یا هوشیاری بر نمی گردد.
• تشنج دوم بلافاصله دنبال می شود.
• تب شدید دارید.
• در حال تجربه گرمازدگی هستید.
•  باردار هستید.
•  دیابت دارید.
• در طول تشنج به خود آسیب رسانده اید.

اگر برای اولین بار دچار تشنج شدید، به دنبال مشاوره پزشکی باشید.

 

 

سلول‌های عصبی (نورون‌ها) در مغز، تکانه‌های الکتریکی را ایجاد، ارسال و دریافت می‌کنند که به سلول‌های عصبی مغز اجازه می‌دهد با هم ارتباط برقرار کنند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند می تواند منجر به تشنج شود. برخی از انواع اختلالات تشنج ممکن است ناشی از جهش های ژنتیکی باشد.

شایع ترین علت تشنج، صرع است. اما هر فردی که تشنج دارد صرع ندارد. 

 

 

گاهی اوقات تشنج ممکن است به دلایل زیر ایجاد یا تحریک شود:

 

• تب بالا که می تواند با عفونتی مانند مننژیت همراه باشد.
• کمبود خواب
• چراغ های چشمک زن، الگوهای متحرک یا سایر محرک های بصری
• سدیم خون پایین (هیپوناترمی)، که می تواند با درمان دیورتیک اتفاق بیفتد
• داروهایی مانند مسکن‌های خاص، داروهای ضد افسردگی یا درمان‌های ترک سیگار که آستانه تشنج را کاهش می‌دهند.
• ضربه به سر که باعث خونریزی در ناحیه مغز می شود.
• ناهنجاری های رگ های خونی در مغز
• اختلالات خود ایمنی، از جمله لوپوس اریتماتوز سیستمیک و مولتیپل اسکلروزیس
• سکته
• تومور مغزی
• استفاده از مواد مخدر تفریحی، مانند آمفتامین یا کوکائین
• استفاده از الکل
• عفونت ویروس COVID-19
•  

عوارض

گاهی اوقات تشنج می تواند به شرایطی منجر شود که برای شما یا دیگران خطرناک است و ممکن است در معرض خطر موارد زیر باشید:

 

• افتادن. اگر در حین تشنج زمین بخورید، ممکن است سرتان زخمی شود یا استخوانی بشکند.
• غرق شدن. اگر هنگام شنا یا حمام کردن دچار تشنج شوید، در معرض خطر غرق شدن تصادفی هستید.
• تصادفات اتومبیل. تشنجی که باعث از دست دادن هوشیاری یا کنترل می شود، در صورتی که در حال رانندگی با ماشین یا کار با تجهیزات دیگر هستید، می تواند خطرناک باشد.
• عوارض بارداری. تشنج در دوران بارداری هم برای مادر و هم برای جنین خطراتی دارد و برخی داروهای ضد صرع خطر نقص مادرزادی را افزایش می دهند. اگر صرع دارید و قصد بارداری دارید، با پزشک خود همکاری کنید تا بتواند داروهایتان را تنظیم کند و برحسب نیاز بارداری شما را تحت نظر داشته باشد.
• مسائل مربوط به سلامت عاطفی. افراد مبتلا به تشنج بیشتر در معرض مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب هستند. تشنج ممکن است نتیجه مشکلات در مواجهه با خود بیماری و همچنین عوارض جانبی دارو باشد.
•