سنگ کلیه،  رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک تشکیل شده اند و در داخل کلیه تشکیل می شوند.

 

رژیم غذایی، وزن بیش از حد بدن، برخی شرایط پزشکی و برخی مکمل ها و داروها از جمله دلایل متعدد سنگ کلیه هستند. سنگ کلیه می تواند هر بخشی از دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار دهد - از کلیه ها گرفته تا مثانه. اغلب زمانی که ادرار غلیظ می شود، سنگ ایجاد می شود و به مواد معدنی اجازه می دهد تا متبلور شوند و به هم بچسبند.

 

دفع سنگ کلیه می تواند بسیار دردناک باشد، اما اگر سنگ ها به موقع تشخیص داده شوند، معمولاً آسیب دائمی ایجاد نمی کنند. بسته به موقعیت خود، ممکن است برای دفع سنگ کلیه به چیزی جز مصرف داروهای مسکن و نوشیدن آب زیاد نیاز نداشته باشید. در موارد دیگر - به عنوان مثال، اگر سنگ در دستگاه ادراری گیر کند، با عفونت دستگاه ادراری همراه باشد یا باعث عوارض شود - ممکن است نیاز به جراحی باشد.

 

 

در صورت افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه، پزشک ممکن است درمان پیشگیرانه ای را برای کاهش خطر ابتلا به سنگ های کلیوی مکرر توصیه کند.

 

علائم

سنگ کلیه معمولاً تا زمانی که در کلیه‌ها حرکت نکند یا به حالب‌ها - لوله‌هایی که کلیه‌ها و مثانه را به هم متصل می‌کنند - نرود، علائمی ایجاد نمی‌کند. اگر در حالب ها گیر کند، می تواند جریان ادرار را مسدود کند و باعث تورم کلیه ها و اسپاسم حالب شود که می تواند بسیار دردناک باشد. در آن مرحله، ممکن است علائم و نشانه های زیر را تجربه کنید:

 

 

• درد شدید در پهلو، پشت و زیر دنده ها
• دردی که به قسمت تحتانی شکم و کشاله ران می رسد
• دردی که به صورت موج می آید و شدت آن در نوسان است
• درد یا احساس سوزش هنگام ادرار 

سایر علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای
• ادرار کدر یا بدبو
• نیاز به مدت طولانی‌تر ادرار کردن، دفع بیشتر از حد معمول یا کم‌تر از حد معمول ادرار
• تهوع و استفراق
• تب و لرز در صورت وجود عفونت

درد ناشی از سنگ کلیه ممکن است همانطور که سنگ در مجاری ادراری حرکت می کند، تغییر کند. به عنوان مثال، به مکان دیگری منتقل شود یا شدت آن افزایش یابد.

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت داشتن علائم و نشانه هایی که شما را نگران می کند، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

 

 

اگر موارد زیر را تجربه کردید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

 

• درد آنقدر شدید است که نمی توانید یک جا بنشینید یا موقعیتی راحت پیدا کنید
• درد همراه با حالت تهوع و استفراق
• درد همراه با تب و لرز
• خون در ادرار 
• مشکل در دفع ادرار 
•  

علل

سنگ کلیه اغلب علت  مشخصی ندارد، اگرچه عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند.

 

 

 

سنگ کلیه زمانی تشکیل می شود که ادرار حاوی مواد تشکیل دهنده کریستال - مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک - بیشتر از مایع موجود در ادرار باشد که می تواند رقیق شود. در عین حال، ادرار ممکن است فاقد موادی باشد که از چسبیدن کریستال ها به یکدیگر جلوگیری می کند و محیطی ایده آل برای تشکیل سنگ کلیه ایجاد می کند. 

 

 

انواع سنگ کلیه

دانستن نوع سنگ کلیه به تعیین علت آن کمک می کند و ممکن است سرنخ هایی در مورد چگونگی کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه بیشتر ارائه دهد. در صورت امکان، سعی کنید در صورت دفع سنگ کلیه آن را بردارید تا بتوانید آن را برای تجزیه و تحلیل نزد پزشک خود بیاورید.

 

 

انواع سنگ کلیه عبارتند از:

 

• سنگ های کلسیمی. بیشتر سنگهای کلیه، سنگهای کلسیمی هستند که معمولاً به شکل اگزالات کلسیم هستند. اگزالات ماده ای است که روزانه توسط رژیم غذایی ساخته می شود. برخی از میوه ها و سبزیجات و همچنین آجیل و دارای محتوای اگزالات شکل بالاتر هستند.

  عوامل رژیم غذایی، دوزهای بیش از حد ویتامین D، جراحی بای پس روده و برخی از اختلالات متابولیک می تواند باعث افزایش کلسیم شود.

  سنگ های کلسیمی ممکن است به شکل فسفات کلسیم ایجاد شوند. این نوع سنگ در شرایط متابولیک، مانند اسیدوز توبولار کلیوی، بیشتر دیده می شود. همچنین ممکن است با داروهایی که برای درمان میگرن تشنج استفاده می شود، مانند توپیرامات (Topamax، Trokendi XR، Qudexy XR) مرتبط باشد.

• سنگ های استروویت. سنگ های استروویت در پاسخ به عفونت دستگاه ادراری تشکیل می شوند. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کرده و بسیار  بزرگ می شوند، گاهی اوقات با بروز برخی از علائم یا هشدارها.
• سنگ های اسید اوریک. سنگ‌های اسید اوریک می‌توانند در افرادی که به دلیل اسهال مزمن یا سوء جذب مایعات زیادی از دست می‌دهند، افرادی که از رژیم غذایی پر پروتئین استفاده می‌کنند و افراد مبتلا به دیابت یا سندرم متابولیک تشکیل شوند. برخی عوامل ژنتیکی نیز ممکن است خطر ابتلا به سنگ های اسید اوریک را افزایش دهند.

   

• سنگ سیستین. این سنگ ها در افراد مبتلا به یک اختلال ارثی به نام سیستینوری تشکیل می شوند که باعث می شود کلیه ها مقدار زیادی اسید آمینه خاص را دفع کنند.
•  

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند عبارتند از:

 

• سابقه خانوادگی یا شخصی. اگر فردی در خانواده سنگ کلیه داشته است، احتمال ابتلا به سنگ نیز بیشتر است. اگر قبلاً یک یا چند سنگ کلیه داشته اید، در معرض خطر ابتلا به سنگ دیگر هستید.
• کم آبی بدن. ننوشیدن آب کافی در روز می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که در آب و هوای گرم و خشک زندگی می کنند و کسانی که زیاد عرق می کنند ممکن است بیشتر از دیگران در معرض خطر باشند.
• رژیم های غذایی خاص خوردن رژیم غذایی سرشار از پروتئین، سدیم (نمک) و قند ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سنگ کلیه را افزایش دهد. این امر به ویژه در مورد رژیم غذایی با سدیم بالا صادق است. نمک زیاد در رژیم غذایی میزان کلسیمی را که کلیه ها باید فیلتر کنند افزایش می دهد و خطر ابتلا به سنگ کلیه را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
• چاقی. شاخص توده بدنی بالا (BMI)، اندازه دور کمر بزرگ و افزایش وزن با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است.
• بیماری های گوارشی و جراحی. جراحی بای پس معده، بیماری التهابی روده یا اسهال مزمن می‌تواند باعث تغییراتی در فرآیند گوارش شود که بر جذب کلسیم و آب تأثیر می‌گذارد و مقدار مواد سنگ‌ساز را در ادرار افزایش می‌دهد.
• سایر شرایط پزشکی. مانند اسیدوز توبولار کلیه، سیستینوری، هیپرپاراتیروئیدیسم و ​​عفونت های مکرر مجاری ادراری نیز می توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
• برخی از مکمل ها و داروها. مانند ویتامین C، مکمل های غذایی، ملین ها (در صورت استفاده بیش از حد)، آنتی اسیدهای مبتنی بر کلسیم و داروهای خاصی که برای درمان میگرن یا افسردگی استفاده می شوند، می توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
•