دیابت نوع 1 که زمانی به عنوان دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می شد، یک بیماری مزمن است که در آن لوزالمعده انسولین کمی تولید می کند یا اصلا انسولین تولید نمی کند. انسولین هورمونی است که برای اجازه دادن به قند (گلوکز) برای تولید انرژی وارد سلول ها می شود.

عوامل مختلفی از جمله ژنتیک و برخی ویروس ها ممکن است در ایجاد دیابت نوع 1 نقش داشته باشند. اگرچه دیابت نوع 1 معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می شود، اما می تواند در بزرگسالان نیز ایجاد شود.

علیرغم تحقیقات فعال، دیابت نوع 1 هیچ درمانی ندارد. درمان بر مدیریت سطح قند خون با انسولین، رژیم غذایی و شیوه زندگی برای جلوگیری از عوارض تمرکز دارد.

 

علائم

علائم و نشانه های دیابت نوع 1 می تواند نسبتاً ناگهانی ظاهر شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• افزایش تشنگی
• تکرر ادرار
• خیس کردن بستر در کودکانی که قبلاً در طول شب رختخواب را خیس نمی کردند
• گرسنگی شدید
• کاهش وزن ناخواسته
• تحریک پذیری و سایر تغییرات خلقی
• خستگی و ضعف
• تاری دید
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت مشاهده هر یک از علائم و نشانه های فوق در خود یا فرزندتان با پزشک مشورت کنید.

 

علل

علت دقیق دیابت نوع 1 ناشناخته است. سیستم ایمنی بدن - که معمولاً با باکتری‌ها و ویروس‌های مضر مبارزه می‌کند - به اشتباه سلول‌های تولیدکننده انسولین (جزایر لانگرهانس) را در پانکراس از بین می‌برد.

 

 

سایر علل احتمالی عبارتند از:

 

• ژنتیک
• قرار گرفتن در معرض ویروس ها و سایر عوامل محیطی
•  

نقش انسولین

هنگامی که تعداد قابل توجهی از سلول های ساخت انسولین تخریب شوند، انسولین کمی تولید می کنید یا اصلاً انسولین تولید نمی کنید. انسولین هورمونی است که از غده ای که در پشت و زیر معده (لوزالمعده) قرار دارد، می آید.

 

• پانکراس انسولین را در جریان خون ترشح می کند.
• انسولین به گردش در می آید و اجازه می دهد قند وارد سلول ها شود.
• انسولین میزان قند موجود در جریان خون را کاهش می دهد.
• با کاهش سطح قند خون، ترشح انسولین از پانکراس نیز کاهش می یابد.
•  

نقش گلوکز

گلوکز - یک قند - منبع اصلی انرژی برای سلول‌هایی است که ماهیچه‌ها و سایر بافت‌ها را می‌سازند.

 

• گلوکز از دو منبع اصلی تامین می شود: غذا و کبد.
• قند در جریان خون جذب می شود و در آنجا با کمک انسولین وارد سلول ها می شود.
• کبد گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره می کند.
• هنگامی که سطح گلوکز پایین است، مانند زمانی که مدتی است غذا نخورده اید، کبد گلیکوژن ذخیره شده را به گلوکز تجزیه می کند تا سطح گلوکز را در محدوده طبیعی نگه دارد.

در دیابت نوع 1، هیچ انسولینی وجود ندارد که گلوکز را وارد سلول ها کند، بنابراین قند در جریان خون انباشته می شود. این می تواند باعث عوارض تهدید کننده زندگی شود.

 

عوامل خطر

برخی از عوامل خطر شناخته شده برای دیابت نوع 1 عبارتند از:

 

• سابقه خانوادگی. هرکسی که والدین یا خواهر و برادری مبتلا به دیابت نوع 1 دارد، خطر ابتلا به این بیماری را کمی افزایش می دهد.
• ژنتیک. وجود برخی ژن ها نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 1 است.
• جغرافیا. با دور شدن از خط استوا، بروز دیابت نوع 1 افزایش می یابد.
• سن. اگرچه دیابت نوع 1 می تواند در هر سنی ظاهر شود، اما در دو اوج قابل توجه ظاهر می شود. اولین پیک در کودکان بین 4 تا 7 سال و دومی در کودکان بین 10 تا 14 سال رخ می دهد.
•  

عوارض

با گذشت زمان، عوارض دیابت نوع 1 می تواند بر اندام های اصلی بدن از جمله قلب، رگ های خونی، اعصاب، چشم ها و کلیه ها تاثیر بگذارد. حفظ سطح قند خون طبیعی می تواند به طور چشمگیری خطر بسیاری از عوارض را کاهش دهد.

 

در نهایت، عوارض دیابت ممکن است ناتوان کننده یا حتی تهدید کننده زندگی باشد.

 

• بیماری قلبی و عروقی. دیابت خطر ابتلا به مشکلات مختلف قلبی و عروقی از جمله بیماری عروق کرونر همراه با درد قفسه سینه (آنژین صدری)، حمله قلبی، سکته مغزی، تنگ شدن شریان ها (آترواسکلروز) و فشار خون را به طور چشمگیری افزایش می دهد.

• آسیب عصبی (نوروپاتی). قند اضافی می تواند به دیواره رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) که اعصاب را تغذیه می کنند، به خصوص در پاها آسیب برساند. این می تواند باعث گزگز، بی حسی، سوزش یا درد شود که معمولا از نوک انگشتان پا یا انگشتان دست شروع می شود و به تدریج به سمت بالا گسترش می یابد. قند خون ضعیف کنترل شده می تواند باعث شود که در نهایت تمام حس خود را در اندام های آسیب دیده از دست بدهید.

  آسیب به اعصابی که بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد می تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود. برای مردان، اختلال نعوظ ممکن است یک مشکل باشد.

• آسیب کلیه (نفروپاتی). کلیه ها حاوی میلیون ها خوشه رگ خونی ریز هستند که مواد زائد خون را فیلتر می کنند. دیابت می تواند به این سیستم فیلتر ظریف آسیب برساند. آسیب شدید می تواند منجر به نارسایی کلیه یا بیماری غیر قابل برگشت کلیه در مرحله نهایی شود که نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد.
• آسیب چشم. دیابت می تواند به رگ های خونی شبکیه آسیب برساند (رتینوپاتی دیابتی) و به طور بالقوه باعث کوری شود. دیابت همچنین خطر سایر بیماری های جدی بینایی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می دهد.
• آسیب پا. آسیب عصبی در پا یا جریان خون ضعیف در پاها، خطر عوارض مختلف پا را افزایش می‌دهد. در صورت عدم درمان، بریدگی ها و تاول ها می توانند به عفونت های جدی تبدیل شوند که در نهایت ممکن است به قطع انگشت پا یا پا نیاز داشته باشند.
• شرایط پوست و دهان. دیابت ممکن است فرد را مستعد ابتلا به عفونت های پوست و دهان، از جمله عفونت های باکتریایی و قارچی کند. بیماری لثه و خشکی دهان نیز احتمال بیشتری دارد.
• عوارض بارداری. سطح بالای قند خون هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است. زمانی که دیابت به خوبی کنترل نشود، خطر سقط جنین، مرده زایی و نقایص مادرزادی افزایش می یابد. برای مادر، دیابت خطر ابتلا به کتواسیدوز دیابتی، مشکلات چشمی دیابتی (رتینوپاتی)، فشار خون بالا ناشی از بارداری و پره اکلامپسی را افزایش می دهد.
•  

جلوگیری

هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد. اما محققان در حال کار بر روی پیشگیری از بیماری هستند.

از پزشک خود بپرسید که آیا ممکن است واجد شرایط یکی از این کارآزمایی‌های بالینی باشید، اما خطرات و مزایای هر درمان موجود در یک کارآزمایی را به دقت بسنجید.