واریس مری وریدهای غیر طبیعی و بزرگ شده در لوله ای است که گلو و معده (مری) را به هم متصل می کند. این وضعیت اغلب در افراد مبتلا به بیماری های جدی کبد رخ می دهد.

 

 

واریس مری زمانی ایجاد می شود که جریان خون طبیعی به کبد توسط یک لخته یا بافت اسکار در کبد مسدود شود. برای دور زدن انسدادها، خون به رگ‌های خونی کوچک‌تری جریان می‌یابد که برای حمل حجم زیادی از خون طراحی نشده‌اند. رگ ها می توانند خون نشت کنند یا حتی پاره شوند و باعث خونریزی تهدید کننده زندگی شوند.

 

 

تعدادی از داروها و روش های پزشکی می توانند به جلوگیری یا توقف خونریزی از واریس مری کمک کنند. 

 

واریس مری معمولاً علائم و نشانه هایی ایجاد نمی کند مگر اینکه خونریزی کند. 

 

 

علائم و نشانه های خونریزی واریس مری عبارتند از:

 

 

• استفراغ مقدار زیادی خون
• مدفوع سیاه، قیری یا خونی
• سبکی سر
• از دست دادن هوشیاری در موارد شدید
•  

در صورت داشتن علائم بیماری کبدی، علائم شامل:

 

• رنگ زرد پوست و چشم (یرقان)
• خونریزی یا کبودی آسان
• تجمع مایع در شکم (آسیت)
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائمی دارید که شما را نگران می کند، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. اگر بیماری کبدی برایتان تشخیص داده شده است، از پزشک خود در مورد خطر ابتلا به واریس مری و اقداماتی که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید سوال کنید. همچنین از پزشک خود بپرسید که آیا باید اقدامی برای بررسی واریس مری انجام دهید یا خیر.

اگر واریس مری در شما تشخیص داده شده است، احتمالاً پزشک دستور می دهد که مراقب علائم خونریزی باشید. خونریزی واریس مری یک اورژانس است. اگر استفراغ خونی یا مدفوع خونی داشتید، فوراً با  اورژانس تماس بگیرید.

 

 

علل

واریس مری گاهی اوقات زمانی ایجاد می شود که جریان خون به کبد مسدود می شود، که اغلب به دلیل بافت اسکار در کبد ناشی از بیماری کبدی است. جریان خون شروع به برگشت می‌کند و فشار را در ورید بزرگ (ورید پورتال) که خون را به کبد می‌برد، افزایش می‌دهد.

این افزایش فشار (فشار خون پورتال) خون را وادار می کند تا مسیرهای دیگری را از طریق وریدهای کوچکتر، مانند آنهایی که در پایین ترین قسمت مری قرار دارند، جستجو کند. این وریدهای دیواره نازک با خون اضافه شده باد می شوند. گاهی رگ ها پاره می شوند و خونریزی می کنند.

 

 

علل واریس مری عبارتند از:

 

• اسکار شدید کبد (سیروز). تعدادی از بیماری های کبدی - از جمله عفونت هپاتیت، بیماری کبد الکلی، بیماری کبد چرب و یک اختلال مجرای صفراوی به نام سیروز صفراوی اولیه - می توانند منجر به سیروز شوند.
• لخته شدن خون (ترومبوز). لخته شدن خون در سیاهرگ باب یا در سیاهرگی که وارد سیاهرگ باب (ورید طحال) می شود می تواند باعث واریس مری شود.
• عفونت انگلی شیستوزومیازیس یک عفونت انگلی است که در بخش‌هایی از آفریقا، آمریکای جنوبی، کارائیب، خاورمیانه و شرق آسیا یافت می‌شود. این انگل می تواند به کبد و همچنین به ریه ها، روده، مثانه و سایر اندام ها آسیب برساند.
•  

عوامل خطر

اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پیشرفته کبدی دچار واریس مری می شوند، اما اکثر آنها خونریزی ندارند. واریس مری در موارد زیر احتمال خونریزی بیشتری دارد:

• فشار بالای ورید پورتال خطر خونریزی با افزایش فشار در ورید پورتال افزایش می یابد (فشار خون پورتال).
• واریس بزرگ. هرچه واریس مری بزرگتر باشد، احتمال خونریزی بیشتر است.
• علائم قرمز روی واریس. هنگامی که از طریق یک لوله نازک و انعطاف پذیر (آندوسکوپی) که از گلو عبور می کند، مشاهده می شود، برخی از واریس های مری رگه های طولانی و قرمز یا لکه های قرمز را نشان می دهند. این علائم نشان دهنده خطر بالای خونریزی است.
• سیروز شدید یا نارسایی کبد. اغلب، هر چه بیماری کبد شما شدیدتر باشد، احتمال خونریزی واریس مری بیشتر می شود.
• مصرف الکل. در صورت ادامه مصرف الکل، خطر خونریزی واریس در شما به مراتب بیشتر از توقف آن است، به خصوص اگر بیماری شما مربوط به الکل باشد.

اگر قبلاً خونریزی ناشی از واریس مری داشته اید، احتمال ابتلا به واریس هایی که دوباره خونریزی می کنند بیشتر است.

 

عوارض

جدی ترین عارضه واریس مری خونریزی است. هنگامی که یک دوره خونریزی داشته اید، خطر یک دوره خونریزی دیگر به شدت افزایش می یابد. اگر خون کافی از دست بدهید، ممکن است دچار شوک شوید که می تواند منجر به مرگ شود.

 

جلوگیری

در حال حاضر هیچ درمانی نمی تواند از ایجاد واریس مری در افراد مبتلا به سیروز جلوگیری کند. در حالی که داروهای مسدودکننده بتا در جلوگیری از خونریزی در بسیاری از افرادی که واریس مری دارند، موثر هستند، اما از ایجاد واریس مری جلوگیری نمی کنند.

اگر بیماری کبدی برای شما تشخیص داده شده است، از پزشک خود در مورد راهکارهایی برای جلوگیری از عوارض بیماری کبدی بپرسید. برای حفظ سلامت کبد:

• الکل ننوشید به افراد مبتلا به بیماری کبد اغلب توصیه می شود که نوشیدن الکل را متوقف کنند، زیرا کبد الکل را پردازش می کند. نوشیدن الکل ممکن است به یک کبد آسیب پذیر فشار وارد کند.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید. یک رژیم غذایی گیاهی را انتخاب کنید که پر از میوه و سبزیجات باشد. غلات کامل و منابع پروتئین بدون چربی را انتخاب کنید. میزان مصرف غذاهای چرب و سرخ شده را کاهش دهید.
• وزن سالم را حفظ کنید. مقدار اضافی چربی بدن می تواند به کبد شما آسیب برساند. چاقی با خطر بیشتر عوارض سیروز مرتبط است. اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید.
• از مواد شیمیایی کم و با احتیاط استفاده کنید. دستورالعمل های مربوط به مواد شیمیایی خانگی، مانند لوازم پاک کننده و اسپری های حشرات را دنبال کنید. اگر با مواد شیمیایی کار می کنید، تمام اقدامات احتیاطی را رعایت کنید. کبد سموم را از بدن دفع می کند، بنابراین با محدود کردن میزان سمومی که باید پردازش کند به آن استراحت دهید.
• خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید. با استفاده از سوزن های مشترک و داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، می توان خطر ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش داد. در صورتی که متاهل هستید،  هنگام رابطه جنسی با استفاده از کاندوم از خود محافظت کنید. با قرار گرفتن در معرض خطر هپاتیت A، B و C، ممکن است بیماری بدتر شود. همچنین از پزشک خود بپرسید که آیا باید برای هپاتیت A و هپاتیت B واکسینه شوید یا خیر.
•