بررسی اجمالی

سل (TB) یک بیماری عفونی بالقوه جدی است که ممکن است ریه ها را تحت تأثیر قرار دهد. عواملی که باعث سل می‌شوند از طریق قطرات کوچکی که از طریق سرفه و عطسه در هوا منتشر می‌شوند، از فردی به فرد دیگری سرایت می‌کنند.

 عفونت های سل، زمانی که در کشورهای توسعه یافته نادر بود، در سال 1985 افزایش یافت، تا حدی به دلیل ظهور HIV، ویروسی که باعث ایدز می شود.  HIV سیستم ایمنی فرد را ضعیف می کند، بنابراین نمی تواند با میکروب سل مبارزه کند. به دلیل برنامه های کنترل قوی تر، سل دوباره در سال 1993 شروع به کاهش کرد. اما همچنان یک نگرانی است.

بسیاری از سویه های سل در برابر داروهایی که بیشتر برای درمان بیماری استفاده می شوند مقاومت می کنند. افراد مبتلا به سل فعال برای خلاص شدن از شر عفونت و جلوگیری از مقاومت آنتی بیوتیکی باید چندین ماه از انواع داروها استفاده کنند.

 

 

علائم

اگرچه بدن می تواند حاوی باکتری هایی باشد که باعث سل می شوند، سیستم ایمنی، معمولاً می تواند از بیمار شدن جلوگیری کند.

 

انواع

 

سل نهفته _ عفونت سل دارید ، اما باکتری های بدن غیرفعال هستند و هیچ علامتی ایجاد نمی کنند.این نوع، که به آن سل غیر فعال یا عفونت سل نیز می گویند، مسری نیست اما می تواند به سل فعال تبدیل شود ، بنابراین درمان مهم است.

  • سل فعال _ این نوع که بیماری سل نیز نامیده می شود، فرد را بیمار می کند و در بیشتر موارد می تواند به دیگران سرایت کند. همچنین می تواند هفته ها یا سال ها پس از عفونت با باکتری سل رخ دهد .
  •  

علائم و نشانه های سل فعال عبارتند از:

 

  • سرفه به مدت سه هفته یا بیشتر
  • سرفه خونی یا مخاطی
  • درد قفسه سینه یا درد همراه با تنفس یا سرفه
  • کاهش وزن ناخواسته
  • خستگی
  • تب
  • عرق شبانه
  • لرز
  • از دست دادن اشتها
  •  

سل همچنین می تواند سایر قسمت های بدن از جمله کلیه ها، ستون فقرات یا مغز را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که سل در خارج از ریه رخ می دهد، علائم و نشانه ها بسته به اندام های درگیر متفاوت است. به عنوان مثال، سل ستون فقرات ممکن است باعث کمردرد شود و سل در کلیه ها ممکن است باعث ایجاد خون در ادرار شود.

 

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر تب، کاهش وزن بدون دلیل، تعریق شبانه خیس یا سرفه مداوم دارید، به پزشک مراجعه کنید. اینها اغلب نشانه های سل هستند ، اما می توانند ناشی از شرایط دیگر نیز باشند. همچنین اگر فکر می کنید در معرض این بیماری قرار گرفته اید، به پزشک خود مراجعه کنید .

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها توصیه می کند افرادی که در معرض خطر ابتلا به سل هستند از نظر عفونت نهفته سل غربالگری شوند. این توصیه شامل افرادی می شود که:

 

  • اچ آی وی/ایدز دارند
  • از داروهای IV استفاده کنید
  • با افراد آلوده در تماس هستند
  • از کشوری هستند که سل در آن شایع است، مانند چندین کشور در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا
  • زندگی یا کار در مناطقی که سل شایع است، مانند زندان ها یا خانه های سالمندان
  • در مراکز بهداشتی کار می کنند  و افراد با خطر بالای ابتلا به سل را درمان می کنند.
  • کودکانی که در تماس با بزرگسالان مبتلا قرار دارند در معرض خطر ابتلا به سل هستند.
  •  

علل

سل توسط باکتری هایی ایجاد می شود که از طریق قطرات میکروسکوپی منتشر شده در هوا از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که فرد مبتلا به نوع فعال و درمان نشده سل سرفه کند، صحبت کند، عطسه کند، آب دهان بریزد، بخندد یا آواز بخواند.

اگرچه سل مسری است، اما گرفتن آن آسان نیست. احتمال ابتلا به سل از فردی که با آن زندگی یا کار می کنید بسیار بیشتر از یک غریبه است. اکثر افراد مبتلا به سل فعال که حداقل دو هفته از درمان دارویی مناسب برخوردار بوده اند، دیگر مسری نیستند.

 

 

HIV و سل

از دهه 1980، موارد سل به دلیل گسترش HIV، ویروسی که باعث ایدز می شود، به طور چشمگیری افزایش یافته است.HIV سیستم ایمنی را سرکوب می کند و کنترل باکتری سل را برای بدن دشوار می کنددر نتیجه، احتمال ابتلا به سل و پیشرفت از بیماری نهفته به بیماری فعال در افراد مبتلا به HIV بسیار بیشتر از افرادی است که HIV مثبت نیستند.

 

 

 سل مقاوم به دارو

 

سل همچنین به دلیل افزایش سویه های مقاوم به دارو، یک قاتل اصلی باقی می ماند. با گذشت زمان، در برخی از میکروب های سل توانایی زنده ماندن با وجود داروها ایجاد شد. این تا حدی به این دلیل است که افراد داروهای خود را طبق دستور مصرف نمی کنند یا دوره درمان را کامل نمی کنند.

زمانی که آنتی بیوتیک نتواند تمام باکتری های مورد نظر خود را از بین ببرد، گونه های مقاوم به داروی سل ظاهر می شوند. باکتری های زنده مانده به آن دارو و اغلب آنتی بیوتیک های دیگر نیز مقاوم می شوند. برخی از باکتری های سل نسبت به متداول ترین درمان ها مانند ایزونیازید و ریفامپین (ریفادین، ریماکتان) مقاومت نشان داده اند.

برخی از سویه های سل نیز نسبت به داروهایی که کمتر در درمان سل استفاده می شوند، مانند آنتی بیوتیک های معروف به فلوروکینولون ها و داروهای تزریقی از جمله آمیکاسین و کاپرومایسین (کاپاستات) مقاومت نشان داده اند. این داروها اغلب برای درمان عفونت هایی استفاده می شوند که به داروهای رایج تر مقاوم هستند.

 

 

عوامل خطر

هر کسی ممکن است به سل مبتلا شود، اما برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند، از جمله

 

سیستم ایمنی ضعیف شده

یک سیستم ایمنی سالم اغلب با موفقیت با باکتری سل مبارزه می کند . با این حال، چندین بیماری و دارو می توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند، از جمله:

 

  • HIV/AIDS
  • دیابت
  • بیماری کلیوی شدید
  • سرطان های خاص
  • درمان سرطان، مانند شیمی درمانی
  • داروهایی برای جلوگیری از رد اعضای پیوندی
  • برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان آرتریت روماتوئید، بیماری کرون و پسوریازیس
  • سوء تغذیه یا وزن کم بدن
  • سن خیلی کم یا بالا
  •  

سفر یا زندگی در مناطق خاصی

اگر در مناطقی زندگی می کنید، مهاجرت می کنید یا سفر می کنید که میزان ابتلا به سل بالا است، خطر ابتلا بیشتر است. مناطق عبارتند از:

 

  • آفریقا
  • اروپای شرقی
  • روسیه
  • آمریکای لاتین
  •  

عوامل دیگر

  • استفاده از مواد. داروهای IV یا مصرف الکل سیستم ایمنی را ضعیف می کند و بدن را در برابر سل آسیب پذیرتر می کند.
  • استفاده از تنباکو. مصرف دخانیات خطر ابتلا به سل و مرگ ناشی از آن را به شدت افزایش می‌دهد.
  • کار در مراکز مراقبت های بهداشتی. تماس منظم با افرادی که بیمار هستند، احتمال قرار گرفتن در معرض باکتری سل را افزایش می دهد . استفاده از ماسک و شستن مکرر دست ها تا حد زیادی خطر ابتلا را کاهش می دهد.
  • زندگی یا کار در یک مراکز مراقبت مسکونی. افرادی که در زندان‌ها، پناهگاه‌های بی‌خانمان‌ها، بیمارستان‌های روان‌پزشکی یا خانه‌های سالمندان زندگی یا کار می‌کنند، به دلیل ازدحام بیش از حد و تهویه ضعیف، همگی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سل هستند.
  • زندگی با فرد مبتلا به سل تماس نزدیک با فردی که مبتلاست، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
  •  

عوارض

بدون درمان، سل می تواند کشنده باشد. بیماری فعال درمان نشده معمولاً ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند سایر قسمت های بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

 

 

عوارض:

 

  • درد ستون فقرات. کمردرد و سفتی از عوارض شایع سل هستند.
  • آسیب مفصل. آرتریت ناشی از سل (آرتریت سلی) معمولاً باسن و زانو را درگیر می کند.
  • تورم غشاهای پوشاننده مغز (مننژیت). این می تواند باعث سردرد دائمی یا متناوب شود که برای هفته ها رخ می دهد و تغییرات ذهنی احتمالی را ایجاد می کند.
  • مشکلات کبدی یا کلیوی. کبد و کلیه ها به فیلتر کردن مواد زائد و ناخالصی ها از جریان خون کمک می کنند. سل در این اندام ها می تواند عملکرد آنها را مختل کند.
  • اختلالات قلبی. به ندرت، سل می تواند بافت هایی را که قلب را احاطه کرده اند، آلوده کند و باعث التهاب و تجمع مایعات شود که ممکن است در توانایی قلب برای پمپاژ موثر اختلال ایجاد کند. این وضعیت که تامپوناد قلبی نام دارد، می تواند کشنده باشد.
  •  

جلوگیری

اگر آزمایش برای عفونت نهفته سل مثبت باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از داروهایی برای کاهش خطر ابتلا به سل فعال استفاده کنید. فقط سل فعال مسری است.

 

 

از خانواده و دوستان خود محافظت کنید

اگر مبتلا به سل فعال هستید ، معمولاً چند هفته طول می کشد تا با داروهای سل درمان شوید تا دیگر مسری نباشد. این نکات را برای کمک به جلوگیری از بیمار شدن دوستان و خانواده خود دنبال کنید:

 

 

  • در خانه بمانید. در چند هفته اول درمان به محل کار یا مدرسه نروید یا با افراد دیگر در یک اتاق نخوابید.
  • اتاق را تهویه کنید. میکروب های سل در فضاهای بسته کوچک که هوا حرکت نمی کند راحت تر پخش می شود. اگر هوای بیرون خیلی سرد نیست، پنجره ها را باز کنید و از یک پنکه برای دمیدن هوای داخل خانه استفاده کنید.
  • دهان خود را بپوشانید. هر زمان که می خندید، عطسه می کنید یا سرفه می کنید از دستمال کاغذی برای پوشاندن دهان خود استفاده کنید. دستمال کثیف را در یک کیسه قرار دهید، در آن را ببندید و دور بیندازید.
  • ماسک صورت بزنید. استفاده از ماسک صورت هنگامی که در اطراف افراد دیگر در طول سه هفته اول درمان هستید ممکن است به کاهش خطر انتقال کمک کند.
  •  

داروی خود را تمام کنید

این مهمترین قدمی است که می توانید برای محافظت از خود و دیگران در برابر سل بردارید. هنگامی که درمان را زود متوقف می کنید یا از دوزهای مصرفی خودداری می کنید، باکتری های سل این شانس را دارند که جهش هایی ایجاد کنند که به آنها اجازه می دهد با وجود استفاده از قوی ترین داروها، زنده بمانند. سویه‌های مقاوم به دارو کشنده‌تر و درمان آن‌ها دشوارتر است.

 

 

واکسیناسیون 

در کشورهایی که سل شایع تر است، نوزادان اغلب با واکسن باسیل Calmette-Guerin (BCG) واکسینه می شوند.