نوروفیبروماتوز گروهی از اختلالات ژنتیکی هستند که باعث ایجاد تومور در بافت عصبی می شوند. این تومورها می توانند در هر مکانی از سیستم عصبی از جمله مغز، نخاع و اعصاب ایجاد شوند. 

سه نوع نوروفیبروماتوز وجود دارد: نوروفیبروماتوز 1 (NF1)، نوروفیبروماتوز 2 (NF2) و شوانوماتوز.

NF1 معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می شود، در حالی که NF2 و شوانوماتوز معمولاً در اوایل بزرگسالی تشخیص داده می شوند.

تومورهای این اختلالات معمول غیر سرطانی (خوش خیم) هستند، اما گاهی اوقات می توانند سرطانی (بدخیم) شوند. علائم اغلب خفیف هستند. با این حال، عوارض نوروفیبروماتوز می تواند شامل کاهش شنوایی، مشکلات یادگیری، مشکلات قلبی و عروقی، از دست دادن بینایی و درد شدید باشد.

درمان نوروفیبروماتوز برای رشد و بهبود زندگی در کودکانی که تحت تأثیر این بیماری قرار دارند و مدیریت زودهنگام عوارض تمرکز دارد. هنگامی که نوروفیبروماتوز باعث ایجاد تومورهای بزرگ یا تومورهایی می شود که به عصب فشار می آورند، جراحی می تواند علائم را کاهش دهد. برخی از موارد ممکن است از درمان‌های مانندرادیوسرجری استریوتاکتیک یا داروهای دیگر برای کنترل درد سود ببرند. داروهای جدید برای درمان تومورها در کودکان در دسترس است و درمانهای جدید دیگری نیز در حال توسعه است.

 

علائم

سه نوع نوروفیبروماتوز وجود دارد که هر کدام علائم و نشانه های متفاوتی دارند.

 

 

نوروفیبروماتوز 1

نوروفیبروماتوز 1 (NF1) معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می شود. علائم اغلب در بدو تولد یا اندکی پس از آن و تقریباً همیشه در سن 10 سالگی قابل تشخیص است. علائم و نشانه ها اغلب خفیف تا متوسط ​​هستند، اما می توانند از نظر شدت متفاوت باشند.

 

 

علائم و نشانه ها عبارتند از:

 

• لکه‌های صاف و قهوه‌ای روشن روی پوست. این لکه های بی ضرر در بسیاری از افراد رایج است. داشتن بیش از شش لکه قهوه ای نشان دهنده NF1 است. آنها معمولاً در بدو تولد وجود دارند یا در سالهای اول زندگی ظاهر می شوند. پس از دوران کودکی، لکه های جدید ظاهر نمی شوند.
• کک و مک در ناحیه زیر بغل یا کشاله ران. کک و مک معمولاً در سنین 3 تا 5 سالگی ظاهر می شود. کک و مک ها کوچکتر از لکه های  قهوه ای هستند و معمولاً به صورت خوشه ای در چین های پوستی ایجاد می شوند.
• برجستگی های ریز روی عنبیه چشم (ندول های لیش). این ندول های بی ضرر به راحتی دیده نمی شوند و بینایی را تحت تاثیر قرار نمی دهند.
• برجستگی های نرم و به اندازه نخود رو یا زیر پوست (نوروفیبروم). این تومورهای خوش خیم معمولا در داخل یا زیر پوست ایجاد می شوند، اما می توانند در داخل بدن نیز رشد کنند. گاهی اوقات، رشد بسیاری از اعصاب را درگیر می کند (نوروفیبروم پلکسی فرم). نوروفیبروم پلکسی فرم، زمانی که روی صورت قرار می گیرد، می تواند باعث تغییر شکل شود. تعداد نوروفیبروم ها با افزایش سن ممکن است افزایش یابد.
• بدشکلی های استخوانی. رشد غیرطبیعی استخوان و کمبود تراکم معدنی استخوان می‌تواند باعث بدشکلی‌های استخوانی مانند خمیدگی ستون فقرات (اسکولیوز) یا ساق پای خمیده شود.
• تومور روی عصب بینایی (گلیوم عصب بینایی). این تومورها معمولاً در سن 3 سالگی ظاهر می شوند، به ندرت در اواخر دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می شوند و تقریباً هرگز در بزرگسالان ظاهر نمی‌شوند.
• ناتوانی های یادگیری. اختلال در مهارت های تفکر در کودکانی که NF1 دارند اما معمولا خفیف هستند، رایج است. اغلب یک ناتوانی یادگیری خاص مانند مشکل در خواندن یا ریاضیات وجود دارد. اختلال نقص توجه / بیش فعالی (ADHD) و تاخیر گفتار نیز شایع هستند.
• اندازه سر بزرگتر از حد متوسط. کودکان مبتلا به NF1 به دلیل افزایش حجم مغز، سایز سر بزرگتر از حد متوسط ​​دارند.
• قد کوتاه. کودکانی که NF1 دارند اغلب قدشان کمتر از حد متوسط ​​است.
•  

نوروفیبروماتوز 2

نوروفیبروماتوز 2 (NF2) بسیار کمتر از NF1 است. علائم و نشانه‌های NF2 معمولاً از ایجاد تومورهای خوش‌خیم و با رشد آهسته در هر دو گوش (نورم‌های آکوستیک) ناشی می‌شوند که می‌تواند باعث کاهش شنوایی شود. این تومورها که به عنوان شوانوم دهلیزی نیز شناخته می شوند، روی عصبی رشد می کنند که اطلاعات صدا و تعادل را از گوش داخلی به مغز منتقل می کند.

 

علائم و نشانه‌ها معمولاً در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شوند و می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند. علائم و نشانه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• کم شنوایی تدریجی
• صدای زنگ در گوش
• تعادل ضعیف
• سردرد

گاهی اوقات NF2 می تواند منجر به رشد شوانوما در سایر اعصاب، از جمله اعصاب جمجمه، نخاعی، بینایی (اپتیک) و اعصاب محیطی شود. افرادی که NF2 دارند ممکن است به تومورهای خوش خیم دیگری نیز مبتلا شوند.

 

 

علائم و نشانه های این تومورها می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• بی حسی و ضعف در بازوها یا پاها
• درد
• مشکلات تعادل
• عرق کردن صورت
• مشکلات بینایی یا آب مروارید
• تشنج
• سردرد
•  

شوانوماتوز

این نوع نادر نوروفیبروماتوز معمولاً افراد بالای 20 سال را مبتلا می کند. علائم معمولاً بین 25 تا 30 سالگی ظاهر می شوند. شوانوماتوز باعث ایجاد تومور در اعصاب جمجمه، نخاعی و محیطی می شود - اما به ندرت روی عصبی که اطلاعات صدا و تعادل را از گوش داخلی حمل می کند، ایجاد می شود. تومورها معمولاً روی هر دو عصب شنوایی رشد نمی‌کنند، بنابراین افرادی که شوانوماتوز دارند مانند افرادی که NF2 دارند کم شنوایی را تجربه نمی‌کنند.

 

 

علائم شوانوماتوز عبارتند از:

 

• درد مزمن، که می تواند در هر جایی از بدن رخ دهد و ناتوان کننده باشد
• بی حسی یا ضعف در قسمت های مختلف بدن
• از دست دادن عضله
•  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت بروز علامت یا علائم نوروفیبروماتوز در شما یا فرزندتان به پزشک مراجعه کنید. تومورهای مرتبط با نوروفیبروماتوز اغلب خوش خیم هستند و آهسته رشد می کنند.

 

 

علل

 

نوروفیبروماتوز ناشی از نقایص ژنتیکی (جهش) است که یا توسط والدین منتقل می شود یا به طور خود به خود در زمان لقاح رخ می دهد. ژن های خاص درگیر به نوع نوروفیبروماتوز بستگی دارد:

 

 

• NF1 . ژن NF1 روی کروموزوم 17 قرار دارد. این ژن پروتئینی به نام نوروفیبرومین تولید می کند که به تنظیم رشد سلولی کمک می کند. ژن جهش یافته باعث از بین رفتن نوروفیبرومین می شود که به سلول ها اجازه می دهد تا بدون کنترل رشد کنند.
• NF2 . ژن NF2 روی کروموزوم 22 قرار دارد و پروتئینی به نام مرلین (که شوانومین نیز نامیده می شود) تولید می کند که تومورها را سرکوب می کند. ژن جهش یافته باعث از بین رفتن مرلین می‌شود که منجر به رشد کنترل نشده سلول می‌شود.
• شوانوماتوز. تاکنون دو ژن برای ایجاد شوانوماتوز شناخته شده اند. جهش ژن‌های SMARCB1 و LZTR1 که تومورها را سرکوب می‌کنند، با این نوع نوروفیبروماتوز مرتبط است.
•  

عوامل خطر

بزرگترین عامل خطر برای نوروفیبروماتوز، سابقه خانوادگی این اختلال است. حدود نیمی از افرادی که NF1 و NF2 دارند، این بیماری را از والدین مبتلا به ارث برده اند. افرادی که NF1 و NF2 دارند و بستگان آنها تحت تأثیر قرار نمی گیرند، احتمالاً دارای یک جهش ژنی جدید هستند.

NF1 و NF2 هر دو اختلالات اتوزومال غالب هستند، به این معنی که هر فرزند والدینی که تحت تأثیر این اختلال قرار می گیرند، 50 درصد احتمال دارد جهش ژنتیکی را به ارث ببرند.

الگوی وراثتی برای شوانوماتوز کمتر مشخص است. محققان در حال حاضر تخمین می زنند که خطر به ارث بردن شوانوماتوز از والدین مبتلا حدود 15٪ است.

 

 

عوارض

عوارض نوروفیبروماتوز، حتی در یک خانواده متفاوت است. به طور کلی، عوارض ناشی از تومورهایی است که بر بافت عصبی تأثیر می گذارد یا بر اندام های داخلی فشار می آورد.

 

 

عوارض NF1

عوارض NF1 عبارتند از:

 

• مشکلات عصبی. مشکلات یادگیری و تفکر شایع ترین مشکلات عصبی مرتبط با NF1 هستند. عوارض غیر معمول شامل صرع و تجمع مایعات اضافی در مغز است.
• نگرانی از ظاهر. علائم قابل مشاهده نوروفیبروماتوز - مانند لکه‌های قهوه ای گسترده، نوروفیبروم‌های بسیاری در ناحیه صورت یا نوروفیبروم‌های بزرگ - می‌توانند باعث اضطراب و ناراحتی عاطفی شوند، حتی اگر از نظر پزشکی جدی نباشند.
• مشکلات اسکلتی. برخی از کودکان استخوان‌های غیرطبیعی دارند که می‌تواند منجر به خمیدگی پاها و شکستگی‌هایی شود که گاهی بهبود نمی‌یابد. NF1 می تواند باعث انحنای ستون فقرات (اسکولیوز) شود که ممکن است نیاز به بریس یا جراحی داشته باشد. NF1 همچنین با کاهش تراکم معدنی استخوان همراه است که خطر ابتلا به استخوان های ضعیف (پوکی استخوان) را افزایش می دهد.
• مشکلات بینایی گاهی اوقات یک تومور روی عصب بینایی (گلیوم عصب بینایی) ایجاد می شود که می تواند بینایی را تحت تأثیر قرار دهد.
• مشکلات در زمان تغییرات هورمونی. تغییرات هورمونی مرتبط با بلوغ یا بارداری ممکن است باعث افزایش نوروفیبروم شود. اکثر زنان مبتلا به NF1 حاملگی سالمی دارند اما احتمالاً نیاز به نظارت توسط متخصص زنان و زایمان دارند که با این اختلال آشنا است.
• مشکلات قلبی عروقی. افرادی که NF1 دارند در معرض افزایش خطر فشار خون بالا هستند و ممکن است دچار ناهنجاری های عروق خونی شوند.
• مشکلات تنفسی. به ندرت، نوروفیبروم پلکسی فرم می تواند بر راه هوایی فشار وارد کند.
• سرطان. تخمین زده می شود 3 تا 5 درصد از افرادی که NF1 دارند به تومورهای سرطانی مبتلا می شوند. اینها معمولاً از نوروفیبروم های زیر پوست یا نوروفیبروم های پلکسی فرم ایجاد می شوند. افرادی که NF1 دارند همچنین در معرض خطر بیشتری برای سایر اشکال سرطان مانند سرطان سینه، سرطان خون، سرطان روده بزرگ، تومورهای مغزی و برخی از انواع سرطان بافت نرم قرار دارند. زنانی که NF1 دارند باید غربالگری سرطان سینه را در سنین پایین‌تر از جمعیت عمومی شروع کنند.
• تومور خوش خیم غده فوق کلیوی (فئوکروموسیتوم). این تومورهای غیرسرطانی عواملی هستند که می توانند فشار خون را افزایش دهند. معمولاً برای برداشتن فئوکروموسیتوم به جراحی نیاز است.
•  

عوارض NF2

عوارض NF2 عبارتند از:

 

• ناشنوی جزئی یا کامل
• آسیب عصب صورت
• مشکلات بینایی
• تومورهای کوچک خوش خیم پوست (شوانومای پوستی)
• ضعف یا بی حسی در اندام ها
• تومورهای خوش خیم مغزی متعدد یا تومورهای ستون فقرات (مننژیوم) که نیاز به جراحی های مکرر دارند.
•  

عوارض شوانوماتوز

درد ناشی از شوانوماتوز می تواند ناتوان کننده باشد و ممکن است نیاز به درمان یا مدیریت جراحی توسط متخصصین درد داشته باشد.