آلرژی دارویی واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به یک دارو است. هر دارویی - بدون نسخه، با نسخه یا گیاهی - می تواند آلرژی دارویی ایجاد کند. با این حال، حساسیت دارویی با برخی داروها بیشتر محتمل است.

 

شایع ترین علائم و نشانه های آلرژی دارویی کهیر، بثورات پوستی یا تب است. آلرژی دارویی ممکن است باعث واکنش های جدی شود، از جمله یک وضعیت تهدید کننده زندگی که بر چندین سیستم بدن تأثیر می گذارد (آنافیلاکسی).

 

آلرژی دارویی همان عارضه جانبی دارویی نیست، یک واکنش احتمالی شناخته شده که در برچسب دارو ذکر شده است. حساسیت دارویی نیز با سمیت دارویی ناشی از مصرف بیش از حد دارو متفاوت است.

 

علائم

علائم و نشانه های یک حساسیت دارویی جدی اغلب در عرض یک ساعت پس از مصرف دارو رخ می‌دهد. سایر واکنش‌ها، به ویژه بثورات، می‌توانند ساعت‌ها، روزها یا هفته‌ها بعد رخ دهند.

 

 

علائم و نشانه های آلرژی دارویی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بثورات پوستی

خارش

تب

تورم

تنگی نفس

خس خس سینه

آبریزش بینی

چشم های خارش دار و اشک‌ریزی

 

 

آنافیلاکسی

 

آنافیلاکسی یک واکنش نادر و تهدید کننده زندگی به یک آلرژی دارویی است که باعث اختلال گسترده در عملکرد سیستم های بدن می شود. علائم و نشانه های آنافیلاکسی عبارتند از:

تنگ شدن مجاری تنفسی و گلو و ایجاد مشکل در تنفس

حالت تهوع یا گرفتگی شکم

استفراغ یا اسهال

سرگیجه یا سبکی سر

نبض های ضعیف و تند

افت فشار خون

تشنج

از دست دادن هوشیاری

 

 

سایر شرایط ناشی از حساسیت دارویی

 

واکنش‌های آلرژیک دارویی کمتر رایج، روزها یا هفته‌ها پس از قرار گرفتن در معرض دارو رخ می‌دهند و ممکن است تا مدتی پس از قطع مصرف دارو ادامه داشته باشند. این شرایط عبارتند از:

 

بیماری سرمی که ممکن است باعث تب، درد مفاصل، بثورات پوستی، تورم و حالت تهوع شود.

 

کم خونی ناشی از دارو، کاهش گلبول های قرمز خون، که می تواند باعث خستگی، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس و سایر علائم شود.

 

بثورات دارویی همراه با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) که منجر به راش، افزایش تعداد گلبول های سفید خون، تورم عمومی، تورم غدد لنفاوی و عود عفونت هپاتیت خفته می شود.

 

التهاب در کلیه ها (نفریت)، که می تواند باعث تب، خون در ادرار، تورم عمومی، گیجی و سایر علائم شود.

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

 

اگر پس از مصرف دارو علائم واکنش شدید یا مشکوک به آنافیلاکسی را تجربه کردید با اورژانس تماس بگیرید.

 

اگر علائم خفیف‌تری از حساسیت دارویی دارید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

 

 

علل

 

آلرژی دارویی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه دارو را به عنوان یک ماده مضر مانند ویروس یا باکتری شناسایی کند. هنگامی که سیستم ایمنی یک دارو را به عنوان یک ماده مضر تشخیص دهد، آنتی بادی مخصوص آن دارو ایجاد می کند. این می تواند اولین باری که دارو مصرف می کنید اتفاق بیفتد، اما گاهی اوقات تا زمانی که تماس مکرر با آن  نباشد، آلرژی ایجاد نمی شود.

 

دفعه بعد که دارو را مصرف می‌کنید، این آنتی‌بادی‌های خاص دارو را نشانه می‌گیرند و سیستم ایمنی مستقیماً به آن ماده حمله می‌کند. مواد شیمیایی آزاد شده توسط این فعالیت باعث ایجاد علائم و نشانه‌های مرتبط با یک واکنش آلرژیک می شوند.

 

با این حال، ممکن است از اولین مواجهه خود با یک دارو آگاه نباشید. برخی شواهد نشان می دهد که مقادیر کمی از یک دارو در مواد غذایی، مانند یک آنتی بیوتیک، ممکن است برای سیستم ایمنی کافی باشد تا آنتی بادی علیه آن ایجاد کند.

 

برخی از واکنش های آلرژیک ممکن است ناشی از فرآیندی متفاوت باشد. محققان بر این باورند که برخی داروها می توانند مستقیماً به نوع خاصی از گلبول های سفید خون به نام سلول T متصل شوند. این رویداد باعث آزاد شدن مواد شیمیایی می شود که می توانند در اولین بار مصرف دارو باعث واکنش آلرژیک شوند.

 

 

داروهایی که معمولاً با آلرژی مرتبط هستند

 

اگرچه هر دارویی می تواند باعث واکنش آلرژیک شود، برخی از داروها بیشتر با آلرژی همراه هستند. این شامل:

 

آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین

 

مسکن‌هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB) و ناپروکسن سدیم (Aleve)

 

داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان

 

داروها برای بیماری های خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی

 

 

واکنش های دارویی غیر آلرژیک

 

گاهی اوقات واکنش به یک دارو می‌تواند علائم و نشانه‌هایی تقریباً مشابه علائم آلرژی دارویی ایجاد کند، اما واکنش دارویی با فعالیت سیستم ایمنی ایجاد نمی‌شود. به این حالت واکنش حساسیت غیر آلرژیک یا واکنش دارویی شبه آلرژیک گفته می شود.

 

 

داروهایی که بیشتر با این بیماری همراه هستند عبارتند از:

آسپرین

رنگ های مورد استفاده در تست های تصویربرداری

مواد افیونی برای درمان درد

بی حس کننده های موضعی

 

عوامل خطر

در حالی که هر کسی ممکن است به یک دارو واکنش آلرژیک نشان دهد، چند عامل می تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. این شامل:

سابقه سایر آلرژی ها، مانند آلرژی غذایی یا تب یونجه

سابقه شخصی یا خانوادگی آلرژی دارویی

افزایش قرار گرفتن در معرض یک دارو، به دلیل دوزهای بالا، استفاده مکرر یا استفاده طولانی مدت

 

برخی بیماری‌ها که معمولاً با واکنش‌های آلرژیک دارویی مرتبط هستند، مانند عفونت با HIV یا ویروس اپشتین بار.

 

 

جلوگیری

 

اگر حساسیت دارویی دارید، بهترین پیشگیری اجتناب از داروی مشکل ساز است. اقداماتی که می توانید برای محافظت از خود انجام دهید شامل موارد زیر است:

 

به کارکنان بهداشت و درمان اطلاع رسانی کنید. مطمئن شوید که حساسیت دارویی به وضوح در سوابق پزشکی تان مشخص شده است. به سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مانند دندانپزشک یا هر متخصص پزشکی اطلاع دهید.

 

یک دستبند بپوشید. از یک دستبند هشدار پزشکی استفاده کنید که حساسیت دارویی را مشخص کند. این اطلاعات می تواند درمان مناسب را در مواقع اضطراری تضمین کند.