گلوکوم

گلوکوم گروهی از بیماری های چشمی است که به عصب بینایی آسیب می رساند، سلامتی آن برای بینایی خوب حیاتی است. این آسیب اغلب به دلیل فشار غیرعادی بالا در چشم ایجاد می شود.

گلوکوم یکی از علل اصلی نابینایی در افراد بالای 60 سال است. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد اما در افراد مسن شایع تر است.

بسیاری از اشکال گلوکوم هیچ علامت هشدار دهنده ای ندارند. تأثیر آن به قدری تدریجی است که ممکن است تا زمانی که وضعیت در مرحله پیشرفته نباشد، متوجه تغییری در بینایی نشوید.

از آنجایی که از دست دادن بینایی به دلیل گلوکوم قابل بهبود نیست، انجام معاینات چشمی منظم که شامل اندازه گیری فشار چشم باشد، مهم است تا بتوان در مراحل اولیه تشخیص داد و به طور مناسب درمان کرد. اگر گلوکوم زود تشخیص داده شود، از دست دادن بینایی می تواند کاهش یابد یا از آن جلوگیری شود. اگر این عارضه را دارید، به طور کلی تا پایان عمر به درمان نیاز خواهید داشت.

علائم

علائم و نشانه های گلوکوم بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است. مثلا:

گلوکوم با زاویه باز

نقاط کور تکه تکه در دید جانبی (محیطی) یا مرکزی، اغلب در هر دو چشم

دید تونلی در مراحل پیشرفته

گلوکوم حاد زاویه بسته

سردرد شدید

چشم درد

تهوع و استفراغ

تاری دید

هاله های اطراف چراغ ها

قرمزی چشم

در صورت عدم درمان، گلوکوم در نهایت باعث نابینایی می شود. حتی با درمان، حدود 15 درصد از افراد مبتلا به گلوکوم در طی 20 سال حداقل از یک چشم نابینا می شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر برخی از علائم گلوکوم حاد زاویه بسته مانند سردرد شدید، درد چشم و تاری دید را تجربه کردید، سریعاً به اورژانس یا مطب چشم پزشک مراجعه کنید.

علل

گلوکوم نتیجه آسیب به عصب بینایی است. همانطور که این عصب به تدریج خراب می شود، نقاط کور در میدان بینایی ایجاد می شود. به دلایلی که پزشکان به طور کامل درک نمی کنند، این آسیب عصبی معمولاً به افزایش فشار در چشم مربوط می شود.

افزایش فشار چشم به دلیل تجمع مایع (زلالیه) است که در داخل چشم جریان دارد. این مایع داخلی معمولاً از طریق بافتی به نام شبکه ترابکولار در زاویه ای که عنبیه و قرنیه به هم می رسند، تخلیه می شود. هنگامی که مایع بیش از حد تولید می شود یا سیستم زهکشی به درستی کار نمی کند، مایع نمی تواند با سرعت طبیعی خود خارج شود و فشار چشم افزایش می یابد.

گلوکوم معمولا در خانواده ها دیده می شود. در برخی افراد، دانشمندان ژن های مرتبط با فشار چشم بالا و آسیب عصب بینایی را شناسایی کرده اند.

انواع گلوکوم عبارتند از:

گلوکوم با زاویه باز

گلوکوم زاویه باز شایع ترین شکل این بیماری است. زاویه زهکشی ایجاد شده توسط قرنیه و عنبیه باز می‌ماند، اما شبکه ترابکولار تا حدی مسدود شده است. این باعث می شود فشار در چشم به تدریج افزایش یابد. این فشار به عصب بینایی آسیب می رساند. آنقدر آهسته اتفاق می افتد که ممکن است قبل از اینکه متوجه مشکلی شوید بینایی خود را از دست بدهید.

گلوکوم زاویه بسته

گلوکوم زاویه بسته، زمانی رخ می دهد که عنبیه به سمت جلو برآمده می شود تا زاویه زهکشی ایجاد شده توسط قرنیه و عنبیه را باریک یا مسدود کند. در نتیجه، مایع نمی تواند از طریق چشم گردش کند و فشار افزایش می یابد. برخی از افراد دارای زوایای زهکشی باریکی هستند که آنها را در معرض خطر ابتلا به گلوکوم با زاویه بسته قرار می دهد.

گلوکوم زاویه بسته ممکن است به طور ناگهانی (آب سیاه حاد زاویه بسته) یا به تدریج (آب سیاه مزمن زاویه بسته) رخ دهد. گلوکوم حاد زاویه بسته یک اورژانس پزشکی است.

گلوکوم با فشار طبیعی

در گلوکوم با فشار طبیعی، عصب بینایی آسیب می بیند حتی اگر فشار چشم در محدوده طبیعی باشد. هیچ کس دلیل دقیق این موضوع را نمی داند. ممکن است عصب بینایی حساسی داشته باشید، یا ممکن است خون کمتری به عصب بینایی تان برسد. این جریان محدود خون می تواند ناشی از تصلب شرایین - تجمع رسوبات چربی (پلاک) در شریان ها - یا سایر شرایطی باشد که گردش خون را مختل می کند.

گلوکوم در کودکان

ممکن است نوزادان و کودکان به گلوکوم مبتلا شوند. ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد یا در چند سال اول زندگی ایجاد شود. آسیب عصب بینایی ممکن است در اثر انسداد زهکشی یا یک بیماری زمینه ای ایجاد شود.

گلوکوم رنگدانه ای

در گلوکوم رنگدانه‌ای، گرانول‌های رنگدانه عنبیه در کانال‌های تخلیه تجمع می‌یابند و خروج مایع از چشم را کند یا مسدود می‌کنند. فعالیت هایی مانند دویدن گاهی اوقات گرانول های رنگدانه را تحریک می کند، آنها را روی شبکه ترابکولار رسوب می کند و باعث افزایش متناوب فشار می شود.

عوامل خطر

از آنجایی که اشکال مزمن گلوکوم می تواند بینایی را قبل از آشکار شدن هر گونه نشانه ای از بین ببرد، از عوامل خطر زیر آگاه باشید:

داشتن فشار داخلی چشم بالا

بالای 60 سال بودن

سیاه پوست، آسیایی یا اسپانیایی بودن

داشتن سابقه خانوادگی گلوکوم

داشتن برخی شرایط پزشکی مانند دیابت، بیماری قلبی، فشار خون بالا و کم خونی سلول داسی شکل

داشتن قرنیه هایی که در مرکز نازک هستند

به شدت نزدیک بین یا دور بین بودن

داشتن آسیب چشم یا انواع خاصی از جراحی چشم

مصرف داروهای کورتونی به ویژه قطره های چشمی به مدت طولانی

جلوگیری

این مراحل خودمراقبتی می تواند کمک کند گلوکوم را در مراحل اولیه تشخیص دهید، که در جلوگیری از کاهش بینایی یا کند کردن پیشرفت آن مهم است.

به طور منظم معاینات جامع چشم را انجام دهید. معاینات جامع چشم به طور منظم می تواند به تشخیص گلوکوم در مراحل اولیه آن، قبل از آسیب قابل توجه کمک کند. به عنوان یک قاعده کلی، توصیه می شود که اگر زیر 40 سال دارید، هر 5 تا 10 سال یک بار یک معاینه جامع چشم انجام دهید. اگر 40 تا 54 سال دارید، هر دو تا چهار سال یکبار؛ اگر 55 تا 64 سال دارید، هر یک تا سه سال یکبار؛ اگر بیش از 65 سال سن دارید، هر یک تا دو سال یکبار. اگر در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستید، به غربالگری مکرر نیاز خواهید داشت. از پزشک خود بخواهید تا برنامه غربالگری مناسب را توصیه کند.

تاریخچه سلامت چشم خانواده خود را بدانید. گلوکوم معمولا در خانواده ها دیده می شود. اگر در معرض خطر بیشتر هستید، ممکن است به غربالگری مکرر نیاز داشته باشید.

با خیال راحت ورزش کنید. ورزش منظم و متوسط ممکن است با کاهش فشار چشم به پیشگیری از گلوکوم کمک کند. با پزشک خود در مورد برنامه ورزشی مناسب صحبت کنید.

قطره های چشمی تجویز شده را به طور منظم مصرف کنید. قطره های چشمی گلوکوم می توانند به میزان قابل توجهی خطر پیشرفت فشار چشم بالا به گلوکوم را کاهش دهند. برای موثر بودن، قطره های چشمی تجویز شده توسط پزشک باید به طور منظم استفاده شود، حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید.

محافظ چشم استفاده کنید. آسیب های جدی چشم می تواند منجر به گلوکوم شود. هنگام استفاده از ابزارهای برقی یا ورزش های راکتی با سرعت بالا در زمین های سرپوشیده از محافظ چشم استفاده کنید.