نفرکتومی (nuh-FREK-tuh-me) یک روش جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از کلیه است:

• نفرکتومی رادیکال (کامل). در طی یک نفرکتومی رادیکال، جراح اورولوژی کل کلیه و اغلب برخی از ساختارهای اضافی، مانند بخشی از لوله ای که کلیه را به مثانه (حالب) متصل می کند، یا سایر ساختارهای مجاور مانند غده فوق کلیوی یا غدد لنفاوی را برمی دارد.
• نفرکتومی جزئی. در یک نفرکتومی جزئی که به آن عمل جراحی کلیه (نفرون) نیز می گویند، جراح بافت بیمار را از کلیه خارج می کند و بافت سالم را در جای خود باقی می گذارد.

اغلب نفرکتومی برای درمان سرطان کلیه یا برداشتن تومور غیرسرطانی (خوش خیم) انجام می شود. در برخی موارد، نفرکتومی برای مقابله با یک کلیه بیمار یا آسیب جدی انجام می شود. در مورد نفرکتومی اهدایی، جراح اورولوژی کلیه سالم را از اهداکننده برای پیوند به فردی که نیاز به کلیه کارآمد دارد، خارج می‌کند.

 

جراح اورولوژی ممکن است نفرکتومی را از طریق یک برش در شکم یا پهلو (نفرکتومی باز) یا از طریق یک سری برش های کوچک در شکم با استفاده از دوربین و ابزار کوچک انجام دهد (نفرکتومی لاپاراسکوپی).

 

در برخی موارد، این روش های لاپاراسکوپی با استفاده از یک سیستم رباتیک انجام می شود. در جراحی رباتیک، جراح پشت یک کنسول کامپیوتری نزدیک میز عمل می نشیند. او بازوی دوربین و بازوهای مکانیکی را کنترل می کند که ابزارهای جراحی به آنها متصل است و در داخل بدن بیمار کار می کنند.

چرا این کار انجام می شود

شایع ترین دلیلی که جراح اورولوژی، نفرکتومی انجام می دهد، برداشتن تومور از کلیه است. این تومورها معمولا سرطانی هستند، اما می توانند غیرسرطانی (خوش خیم) باشند. گاهی اوقات به دلیل سایر بیماری های کلیوی نیاز به نفرکتومی است.

 

 

عملکرد کلیه

 

 

اکثر افراد دارای دو کلیه هستند - اندام هایی به اندازه مشت که در نزدیکی پشت بالای شکم قرار دارند. کلیه ها:

 

ضایعات و مایعات و الکترولیت های اضافی خون را فیلتر می کنند

 

ادرار تولید می کنند

 

سطح مناسبی از مواد معدنی را در جریان خون حفظ می کنند

 

هورمون هایی تولید می کنند که به تنظیم فشار خون کمک می کند و بر تعداد گلبول های قرمز در گردش خون تأثیر می گذارد

 

 

درمان سرطان

 

اغلب جراح اورولوژی، نفرکتومی را برای برداشتن تومور سرطانی یا رشد غیر طبیعی بافت در کلیه انجام می دهد. شایع ترین سرطان کلیه در بزرگسالان، کارسینوم سلول کلیوی، از سلول هایی شروع می شود که لوله های کوچک داخل کلیه ها را پوشانده اند.

 

تومورهای کلیه در کودکان نادر است. اما هنگامی که رخ می دهد، کودکان بیشتر به نوعی سرطان کلیه به نام تومور ویلمز مبتلا می شوند که احتمالاً ناشی از رشد ضعیف سلول های کلیه است.

 

تصمیم در مورد میزان برداشتن بافت کلیه به موارد زیر بستگی دارد:

 

این که آیا یک تومور محدود به کلیه است

 

 آیا بیش از یک تومور وجود دارد

 

چه مقدار از کلیه تحت تأثیر قرار می گیرد

 

آیا سرطان بر بافت مجاور تأثیر می گذارد یا خیر

 

کلیه دیگر چقدر خوب کار می کند

 

آیا بیماری های دیگر بر عملکرد کلیه تأثیر می گذارد یا خیر

 

عملکرد کلی کلیه

 

 

جراح اورولوژی بر اساس نتایج آزمایشات تصویربرداری تصمیم می گیرد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• توموگرافی کامپیوتری (CT)، یک فناوری تخصصی اشعه ایکس است که تصاویری از نماهای مقطعی نازک بافت های نرم تولید می کند.

   

  تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید نماهای مقطعی یا تصاویر سه بعدی استفاده می کند.

   

  اولتراسوند، تصویری از بافت های نرم که با استفاده از امواج صوتی تولید می شود

درمان سایر شرایط

ممکن است به یک نفرکتومی جزئی یا رادیکال برای برداشتن بافت کلیه آسیب دیده، زخمی یا غیرفعال به دلیل آسیب تروماتیک یا سایر بیماری ها نیاز باشد.

 

خطرات

نفرکتومی به طور کلی یک روش بی خطر است. اما مانند هر جراحی دیگری، خطر بالقوه ای از عوارض دارد، مانند:

• خون ریزی
• عفونت
• آسیب به اندام های مجاور
• به ندرت، مشکلات جدی دیگر

عوارض طولانی مدت نفرکتومی به مشکلات بالقوه زندگی با کمتر از دو کلیه کامل و کاملاً کارآمد مربوط می شود. اگرچه عملکرد کلی کلیه پس از نفرکتومی کاهش می یابد، اما بافت باقیمانده کلیه معمولا به اندازه کافی برای داشتن یک زندگی سالم کار می کند.

 

 

مشکلاتی که ممکن است با افزایش مدت عملکرد کلیه رخ دهد عبارتند از:

 

• فشار خون بالا 
• بیماری مزمن کلیوی

سلامت کلی بیمار و بسیاری مسائل دیگر، از جمله تخصص و تجربه جراحی این روش ها توسط متخصصین اورولوژی با آموزش پیشرفته و تجربه گسترده انجام می شود تا احتمال مشکلات مربوط به جراحی را به حداقل برساند و بهترین نتایج ممکن را تضمین کند.

 

 

برای درک بهتر خطرات احتمالی، مهم است که این مسائل را با جراح اورولوژی خود در میان بگذارید.

 

 

قبل از جراحی، با جراح اورولوژی خود در مورد گزینه هایی که برای شما در دسترس است صحبت خواهید کرد. سوالاتی که ممکن است بپرسید عبارتند از:

 

آیا به نفرکتومی جزئی یا کامل نیاز دارم؟

 

آیا من کاندید یک روش کم تهاجمی (لاپاراسکوپی، رباتیک یا موارد دیگر) هستم؟

 

حتی اگر نفرکتومی جزئی برنامه ریزی شده باشد، احتمال اینکه من به نفرکتومی کامل نیاز داشته باشم چقدر است؟

 

اگر جراحی برای درمان سرطان باشد، چه روش‌ها یا درمان‌های مرتبط دیگری ممکن است نیاز داشته باشم؟

 

برنامه ریزی برای اقامت در بیمارستان

بسته به نوع عمل ممکن است نیاز باشد از یک شب تا یک هفته یا بیشتر در بیمارستان بمانید. از جراح و تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد زمان احتمالی بهبودی خود بپرسید.

 

 

آماده شدن برای جراحی

دستوراتی را در مورد اینکه روز قبل و قبل از عمل جراحی خود انجام دهید، دریافت خواهید کرد. هر سوالی که ممکن است داشته باشید را یادداشت کنید، مانند:

 

• چه زمانی باید ناشتا بودن را شروع کنم؟

   

  آیا می توانم داروهای تجویزی خود را مصرف کنم؟

   

  اگر چنین است، چه مدت قبل از جراحی می توانم مصرف کنم؟

   

  از چه داروهای بدون نسخه باید اجتناب کنم؟

   

  چه زمانی باید به بیمارستان بروم؟

   

آنچه را می توان انتظار داشت

عمل نفرکتومی در طی بیهوشی عمومی انجام می شود. قبل از جراحی یک دارو (بیهوشی) دریافت خواهید کرد تا در حین جراحی بیدار نباشید یا احساس درد نکنید. همچنین یک کاتتر ادراری - یک لوله کوچک که ادرار را از مثانه تخلیه می کند - قبل از جراحی قرار می دهند. در طول عمل، جراح اورولوژی و تیم بیهوشی با یکدیگر همکاری می کنند تا درد پس از جراحی را به حداقل برسانند.

 

در طول روش

روش نفرکتومی بسته به نحوه انجام جراحی و میزان برداشتن کلیه متفاوت است. روش ها عبارتند از:

 

• جراحی لاپاروسکوپی. در این روش کم تهاجمی، جراح چند برش کوچک در شکم ایجاد می کند تا دستگاه های عصایی را به همراه دوربین های فیلمبرداری و ابزارهای جراحی کوچک وارد کند. در صورت نیاز به برداشتن کلیه، جراح باید یک برش کمی بزرگتر ایجاد کند.
• جراحی لاپاراسکوپی به کمک ربات. در انواع جراحی لاپاراسکوپی، جراح از یک سیستم رباتیک برای انجام این عمل استفاده می کند. ابزارهای رباتیک به برش های بسیار کوچکی نیاز دارند، تصاویر سه بعدی بهتر را در طول عمل ارائه می دهند و می توانند حرکات ظریف یا پیچیده ای را شبیه به آنچه دست جراح می تواند انجام دهد، انجام دهند.
• جراحی باز. در نفرکتومی باز، جراح اورولوژی یک برش در امتداد پهلو یا روی شکم ایجاد می کند. این رویکرد باز به جراحان اجازه می‌دهد تا برخی از جراحی‌ها را انجام دهند که با روش‌های کمتر تهاجمی هنوز نمی‌توان آنها را با خیال راحت انجام داد.
• نفرکتومی رادیکال. در نفرکتومی رادیکال، جراح کل کلیه، بافت های اطراف کلیه و بخشی از لوله اتصال کلیه به مثانه (حالب) را برمی دارد. اگر تومور نزدیک به غده فوق کلیوی باشد یا درگیر آن باشد، ممکن است جراح غده فوق کلیوی را که در بالای کلیه قرار دارد، بردارد. در برخی موارد غدد لنفاوی یا سایر بافت ها نیز برداشته می شوند.
• نفرکتومی جزئی. در یک نفرکتومی جزئی - که به آن عمل جراحی کلیه (نفرون) نیز می گویند - جراح تومور سرطانی یا بافت بیمار را برمی دارد و تا آنجا که ممکن است بافت سالم کلیه را باقی بگذارد.

جراح اورولوژی در مورد مزایا و معایب رباتیک یا سایر انواع جراحی کم تهاجمی در مقابل جراحی باز، از جمله مواردی مانند جای زخم و زمان لازم برای بازگشت به فعالیت های عادی صحبت می کنند.

 

بعد از عمل

زمان نقاهت پس از عمل و مدت اقامت در بیمارستان به سلامت کلی و نوع نفرکتومی انجام شده بستگی دارد. کاتتر ادراری برای مدت کوتاهی در طول نقاهت در محل باقی می ماند.

 

انتظار داشته باشید قبل از ترک بیمارستان دستورالعمل هایی را در مورد محدودیت های رژیم غذایی و فعالیت های خود دریافت کنید. ممکن است به محض اینکه احساس کردید می توانید به انجام فعالیت های سبک و روزمره برگردید، تشویق شوید، اما باید از فعالیت های شدید یا بلند کردن اجسام سنگین برای چند هفته خودداری کنید.

 

برای اکثر بیماران، این روش‌ها بر کیفیت زندگی تأثیر نمی‌گذارند – پس از بهبودی کامل، می‌توانید انتظار داشته باشید که روال عادی و فعالیت‌های خود را از سر بگیرید.

 

نتایج

سوالاتی که ممکن است بخواهید بعد از نفرکتومی با جراح اورولوژی یا سایر اعضای تیم مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید عبارتند از:

 

به طور کلی عمل جراحی چگونه پیش رفت؟

 

از آسیب شناسی در مورد بافتی که برداشته شد چه نتیجه ای گرفته شد؟

چه مقدار از کلیه حفظ شد؟

 

هر چند وقت یک بار برای نظارت بر عملکرد کلیه و بیماری که باعث انجام جراحی شده است به آزمایش اضافی نیاز خواهم داشت؟

 

 

نظارت بر عملکرد کلیه

اکثر افراد فقط با یک کلیه یا با یک کلیه کامل و بخشی از کلیه دوم می توانند به خوبی عمل کنند. احتمالاً برای نظارت بر فاکتورهای زیر مرتبط با عملکرد کلیه معایناتی نیاز است. 

 

• فشار خون. به نظارت دقیق بر فشار خون خود نیاز دارید زیرا کاهش عملکرد کلیه می تواند فشار خون را افزایش دهد - و فشار خون بالا به نوبه خود می تواند به کلیه آسیب برساند.

   

  سطح پروتئین ادرار. سطوح بالای پروتئین ادرار (پروتئینوری) ممکن است نشان دهنده آسیب کلیه و عملکرد ضعیف کلیه باشد.

   

  فیلتراسیون. میزان فیلتراسیون گلومرولی معیاری است که نشان می دهد کلیه چگونه ضایعات را فیلتر می کند. این آزمایش معمولا با نمونه خون برای اندازه گیری سطح کراتینین انجام می شود. کاهش نرخ فیلتراسیون نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه است.

   

مراقبت از کلیه باقی مانده 

پس از نفرکتومی یا نفرکتومی جزئی، ممکن است عملکرد کلی کلیه طبیعی باشد. برای حفظ عملکرد طبیعی کلیه، پزشک ممکن است توصیه کند که رژیم غذایی سالم داشته باشید، فعالیت بدنی روزانه داشته باشید و در معاینات منظم برای نظارت بر سلامت کلیه خود شرکت کنید.

 

اگر بعد از نفرکتومی کامل یا جزئی دچار بیماری مزمن کلیوی (کاهش عملکرد کلیه) شوید، ممکن است پزشک تغییرات بیشتری در شیوه زندگی از جمله تغییرات احتمالی رژیم غذایی و مراقبت در مورد داروهای تجویزی و بدون نسخه را توصیه کند.