بررسی اجمالی

نوروپاتی دیابتی نوعی آسیب عصبی است که در صورت ابتلا به دیابت ممکن است رخ دهد. قند خون بالا (گلوکز) می تواند به اعصاب سراسر بدن آسیب برساند. نوروپاتی دیابتی اغلب به اعصاب پاها آسیب می‌رساند.

 

بسته به اعصاب آسیب دیده، علائم نوروپاتی دیابتی می تواند از درد و بی حسی در پاها تا مشکلات سیستم گوارشی، مجاری ادراری، عروق خونی و قلب متغیر باشد. برخی افراد علائم خفیفی دارند. اما برای برخی دیگر، نوروپاتی دیابتی می تواند بسیار دردناک و ناتوان کننده باشد.

 

 

نوروپاتی دیابتی یک عارضه جدی دیابت است که ممکن است 50 درصد از افراد دیابتی را تحت تاثیر قرار دهد. اما اغلب می توانید با مدیریت مداوم قند خون و یک سبک زندگی سالم از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کنید یا پیشرفت آن را کاهش دهید.

 

 

علائم

چهار نوع اصلی نوروپاتی دیابتی وجود دارد. می توانید یک نوع یا بیش از یک نوع نوروپاتی داشته باشید.

 

 

 

علائم به نوع بیماری و اعصاب تحت تأثیر بستگی دارد. معمولاً علائم به تدریج ایجاد می شود. تا زمانی که آسیب عصبی قابل توجهی رخ ندهد، ممکن است متوجه مشکلی نشوید.

 

 

 

نوروپاتی محیطی

این نوع نوروپاتی ممکن است نوروپاتی محیطی متقارن دیستال نیز نامیده شود. این شایع ترین نوع نوروپاتی است. ابتدا روی پاها و سپس دست ها و بازوها تاثیر می گذارد. 

 

 

علائم و نشانه های نوروپاتی محیطی در شب بدتر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• بی حسی یا درد یا تغییر دما
• احساس گزگز یا سوزش 
• درد یا گرفتگی شدید
• افزایش حساسیت به لمس - برای برخی افراد، حتی وزن ملحفه می تواند دردناک باشد
• مشکلات جدی پا، زخم، آسیب و درد استخوان و مفاصل
•  

نوروپاتی اتونومیک

سیستم عصبی خودمختار قلب، مثانه، معده، روده ها، اندام های جنسی و چشم ها را کنترل می کند.

 

 

 دیابت می تواند بر اعصاب در هر یک از این مناطق تأثیر بگذارد و احتمالاً باعث ایجاد موارد زیر شود:

 

 

عدم آگاهی از پایین بودن سطح قند خون (ناآگاهی از هیپوگلیسمی)

 

مشکلات مثانه یا روده

 

تخلیه آهسته معده (گاستروپازی)، باعث تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها می شود.

 

تغییر در نحوه تنظیم چشمان از روشن به تاریکی

 

 

کاهش پاسخ جنسی

 

نوروپاتی پروگزیمال (پلی رادیکولوپاتی دیابتی)

این نوع نوروپاتی - که آمیوتروفی نیز نامیده می شود - بیشتر بر اعصاب ران، لگن، باسن یا پاها تأثیر می‌گذارد. همچنین می تواند شکم و سینه را تحت تأثیر قرار دهد. علائم معمولاً در یک طرف بدن است، اما ممکن است به گونه ای دیگر افزایش یابد.

 

ممکن است علائم زیر را داشته باشید:

• درد شدید در لگن و ران یا باسن

   

  در نهایت ضعیف شدن و کوچک شدن عضلات ران

   

  مشکل برخاستن از حالت نشسته

   

  معده درد شدید

•  

مونونوروپاتی (نوروپاتی کانونی)

دو نوع مونونوروپاتی وجود دارد - جمجمه و محیطی که به آسیب یک عصب خاص اشاره دارد.

 

 مونونوروپاتی همچنین ممکن است منجر به موارد زیر شود:

 

 

مشکل در تمرکز یا دوبینی

 

درد پشت یک چشم

 

فلج یک طرف صورت (فلج بل)

 

بی حسی یا گزگز در دست یا انگشتان، به جز انگشت کوچک 

 

 

ضعف در دست که ممکن است باعث شود اجسام را رها کنید

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر موارد زیر را دارید برای گرفتن وقت ملاقات با پزشک خود تماس بگیرید:

 

• بریدگی یا زخم روی پا که عفونی شده یا خوب نمی شود
• سوزش، سوزن سوزن شدن، ضعف یا درد در دست ها یا پاها که در فعالیت های روزانه یا خواب مشکل ایجاد می کند.
• تغییر در هضم، ادرار یا عملکرد جنسی
• سرگیجه و غش

انجمن دیابت توصیه می کند که غربالگری نوروپاتی دیابتی بلافاصله پس از تشخیص دیابت نوع 2 و پنج سال پس از تشخیص برای فرد مبتلا به دیابت نوع 1 آغاز شود. پس از آن غربالگری سالانه توصیه می شود.

 

 

 

علل

 

علت دقیق هر نوع نوروپاتی ناشناخته است. محققان فکر می کنند که با گذشت زمان، قند خون بالا کنترل نشده به اعصاب آسیب می زند و در توانایی ارسال سیگنال ها اختلال ایجاد می کند و منجر به نوروپاتی دیابتی می شود. قند خون بالا همچنین دیواره رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) را که اکسیژن و مواد مغذی اعصاب را تامین می کنند، ضعیف می کند.

 

 

عوامل خطر

 

هر فردی که دیابت دارد ممکن است به نوروپاتی مبتلا شود. اما این عوامل خطر، فرد را بیشتر در معرض آسیب عصبی قرار می دهد:

 

کنترل ضعیف قند خون قند خون کنترل نشده فرد را در معرض خطر هر عارضه دیابت از جمله آسیب عصبی قرار می دهد.

 

سابقه دیابت خطر نوروپاتی دیابتی هر چه مدت طولانی تری به دیابت مبتلا باشید خطر نوروپاتی دیابتی افزایش می یابد، به خصوص اگر قند خون به خوبی کنترل نشده باشد.

 

بیماری کلیوی. دیابت می تواند به کلیه ها آسیب برساند. آسیب کلیه سموم را وارد خون می کند که می‌تواند منجر به آسیب عصبی شود.

 

اضافه وزن داشتن. داشتن شاخص توده بدنی BMI 25 یا بیشتر ممکن است خطر نوروپاتی دیابتی را افزایش دهد.

 

 

سیگار کشیدن. سیگار کشیدن عروق را تنگ و سفت می کند و جریان خون را در  پاها کاهش می‌دهد. این امر بهبود زخم ها را دشوارتر می کند و به اعصاب محیطی آسیب می رساند.

 

 

عوارض

نوروپاتی می تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

• عدم آگاهی از هیپوگلیسمی سطح قند خون زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر به طور معمول باعث لرزش، تعریق و ضربان قلب سریع می شود. اما اگر نوروپاتی اتونومیک دارید، ممکن است متوجه این علائم هشدار نشوید.

   

  از دست دادن انگشت پا یا ساق پا. آسیب عصبی می تواند باعث از دست دادن احساس در پا شود، بنابراین حتی بریدگی های جزئی نیز بدون اینکه متوجه شوید به زخم  تبدیل می شوند. در موارد شدید، عفونت می تواند به استخوان گسترش یابد یا منجر به مرگ بافت شود. ممکن است برداشتن (آمپوتاسیون) انگشت پا، پا یا حتی ساق پا ضروری باشد.

   

  عفونت های دستگاه ادراری و بی اختیاری ادرار. اگر اعصابی که مثانه را کنترل می کنند آسیب دیده باشند، ممکن است نتوانید مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید. باکتری ها می توانند در مثانه و کلیه ها تجمع کنند و باعث عفونت مجاری ادراری شوند. آسیب عصبی همچنین می‌تواند بر توانایی شما برای احساس نیاز به ادرار کردن یا کنترل ماهیچه‌هایی که ادرار را آزاد می‌کنند، تأثیر بگذارد و منجر به نشت ادرار (بی اختیاری) شود.

   

  افت شدید فشار خون. آسیب به اعصابی که جریان خون را کنترل می کنند می تواند بر توانایی بدن برای تنظیم فشار خون تأثیر بگذارد. این می تواند باعث افت شدید فشار در هنگام ایستادن پس از نشستن شود که ممکن است منجر به سرگیجه و غش شود.

   

  مشکلات گوارشی. اگر آسیب عصبی به دستگاه گوارش وارد شود، ممکن است دچار یبوست یا اسهال یا هر دو شوید. آسیب عصبی مرتبط با دیابت می تواند منجر به گاستروپارزی شود، وضعیتی که در آن معده خیلی آهسته خالی می شود یا اصلا خالی نمی شود، که باعث نفخ و سوء هاضمه می شود.

   

  اختلال عملکرد جنسی. نوروپاتی اتونومیک اغلب به اعصابی که بر اندام های جنسی تأثیر می گذارد آسیب می زند. مردان ممکن است اختلال نعوظ را تجربه کنند. زنان ممکن است در روانکاری و برانگیختگی مشکل داشته باشند.

   

  افزایش یا کاهش تعریق. آسیب عصبی می تواند عملکرد غدد عرق را مختل کند و کنترل دمای بدن را دشوار کند.

   

جلوگیری

می توانید با مدیریت دقیق قند خون و مراقبت خوب از پاهای خود از نوروپاتی دیابتی و عوارض آن پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید.

 

 

مدیریت قند خون

انجمن دیابت توصیه می کند که افراد مبتلا به دیابت حداقل دو بار در سال آزمایش A1C را انجام دهند. این آزمایش میانگین سطح قند خون شما را در دو تا سه ماه گذشته تخمین می زند.

 

 

 

اهداف A1C ممکن است نیاز به کنترل فردی داشته باشند، اما برای بسیاری از بزرگسالان، انجمن دیابت A1C کمتر از 7٪ را توصیه می کند. اگر سطح قند خون بالاتر از هدفتان باشد، ممکن است نیاز به تغییراتی در مدیریت روزانه خود داشته باشید، مانند افزودن یا تنظیم داروهایتان یا تغییر رژیم غذایی.

 

 

 

مراقبت از پا

مشکلات پا، از جمله زخم هایی که بهبود نمی یابند، زخم ها و حتی قطع عضو، از عوارض شایع نوروپاتی دیابتی هستند. اما می توانید با معاینه کامل پا حداقل یک بار در سال، معاینه کامل پاها در هر بار مراجعه به مطب و مراقبت مناسب از پاهای خود در منزل، از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کنید.

 

 

برای مراقبت خوب از پا، توصیه های پزشک خود را دنبال کنید. برای محافظت از سلامت پاها:

 

• هر روز پاهای خود را چک کنید. به دنبال تاول، بریدگی، کبودی، ترک خوردگی و لایه برداری پوست، قرمزی و تورم باشید. از یک آینه استفاده کنید یا از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهید که به بررسی قسمت هایی از پاها که به سختی قابل مشاهده هستند کمک کنند.
• پاهای خود را تمیز و خشک نگه دارید. هر روز پاهای خود را با آب ولرم و صابون ملایم بشویید. از خیس کردن پاها خودداری کنید. پاها و بین انگشتان پا را با دقت خشک کنید.
• پاهای خود را مرطوب کنید. این به جلوگیری از ترک خوردن کمک می کند. اما لوسیون را بین انگشتان پا قرار ندهید، زیرا ممکن است باعث رشد قارچ شود.

   

• ناخن های پا را با دقت کوتاه کنید. ناخن های پای خود را با دقت کوتاه کنید. لبه ها را با دقت سوهان کنید تا لبه های تیز نداشته باشید.
• جوراب تمیز و خشک بپوشید. به دنبال جوراب های ساخته شده از پنبه یا الیاف ضد رطوبت باشید که نوارهای تنگ یا درزهای ضخیم ندارند.

   

• کفش های بالشتکی بپوشید که مناسب باشند. همیشه برای محافظت از پاهای خود کفش یا دمپایی بپوشید. اطمینان حاصل کنید که پاهایتان در کفش‌هایتان به درستی جا می‌شوند و به انگشتان پا اجازه حرکت می‌دهند. یک پزشک پا می تواند نحوه خرید کفش مناسب و جلوگیری از مشکلاتی مانند میخچه و پینه را به شما آموزش دهد. 
•