ناباروری به عنوان تلاش برای باردار شدن (با مقاربت مکرر) برای حداقل یک سال بدون موفقیت تعریف می‌شود. ناباروری زنان، ناباروری مردان یا ترکیبی از این دو چندین میلیون زوج را تحت تأثیر قرار می دهد. تخمین زده می شود که 10 تا 18 درصد از زوج ها برای باردار شدن یا زایمان موفق مشکل دارند.

 

ناباروری در حدود یک سوم مواقع ناشی از عوامل زنانه و در یک سوم مواقع ناشب از عوامل مردانه است. در بقیه موارد، علت یا ناشناخته است یا ترکیبی از عوامل مردانه و زنانه .

 

تشخیص علل ناباروری زنان می تواند دشوار باشد. درمان های زیادی وجود دارد که به علت ناباروری بستگی دارد. بسیاری از زوج‌های نابارور بدون درمان، بچه دار می‌شوند. پس از دو سال تلاش برای باردار شدن، حدود 95 درصد از زوج ها با موفقیت باردار می شوند.

علائم

علامت اصلی ناباروری ناتوانی در باردار شدن است. چرخه قاعدگی خیلی طولانی (35 روز یا بیشتر)، خیلی کوتاه (کمتر از 21 روز)، نامنظم یا غایب می تواند به این معنی باشد که شما تخمک گذاری نمی کنید. ممکن است هیچ علامت یا نشانه دیگری وجود نداشته باشد.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

زمان درخواست کمک گاهی اوقات به سن بستگی دارد:

 

• تا سن 35 سال، اکثر پزشکان توصیه می کنند که حداقل یک سال قبل از انجام آزمایش یا درمان اقدام به بارداری کنید.
• اگر بین 35 تا 40 سال دارید، پس از شش ماه تلاش، نگرانی های خود را با پزشک در میان بگذارید.
• اگر بیش از 40 سال دارید، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش یا درمان را فوراً شروع کند.

همچنین اگر شما یا همسرتان مشکلات باروری شناخته شده دارید، یا اگر سابقه پریودهای نامنظم یا دردناک، بیماری التهابی لگن، سقط های مکرر، درمان قبلی سرطان یا اندومتریوز دارید، ممکن است پزشک  بخواهد فورا آزمایش یا درمان را آغاز کند.

 

علل

هر یک از این عوامل برای باردار شدن ضروری است:

 

 باید تخمک گذاری کنید. برای باردار شدن، تخمدان ها باید تخمک تولید و آزاد کنند، فرآیندی که به نام تخمک گذاری شناخته می‌شود. پزشک می تواند به ارزیابی چرخه های قاعدگی و تایید تخمک گذاری کمک کند.

 

همسر شما به اسپرم نیاز دارد. برای اکثر زوج ها، این مشکلی نیست مگر اینکه همسر شما سابقه بیماری یا جراحی داشته باشد. پزشک می تواند چند آزمایش ساده را برای ارزیابی سلامت اسپرم همسرتان انجام دهد.

 

 باید رابطه جنسی منظم داشته باشید.  باید در طول دوران باروری خود رابطه جنسی منظم داشته باشید. پزشک می تواند کمک کند تا بهتر بفهمید چه زمانی بیشترین باروری را دارید.

 

 باید لوله های فالوپ باز و رحم طبیعی داشته باشید. تخمک و اسپرم در لوله های فالوپ به هم می رسند و جنین به رحمی سالم نیاز دارد تا در آن رشد کند.

 

 

برای اینکه بارداری اتفاق بیفتد، هر مرحله از فرآیند تولید مثل انسان باید به درستی انجام شود. مراحل این فرآیند عبارتند از:

یکی از دو تخمدان یک تخمک بالغ آزاد می کند.

تخمک توسط لوله فالوپ گرفته می شود.

اسپرم از دهانه رحم به سمت بالا، از طریق رحم و به لوله فالوپ شنا می کند تا برای لقاح به تخمک برسد.

تخمک بارور شده از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند.

تخمک بارور شده در رحم کاشته می شود و رشد می کند.

در زنان، عوامل متعددی می توانند در هر مرحله ای این روند را مختل کنند. 

 

 

ناباروری زنان در اثر یک یا چند عامل زیر ایجاد می شود.

اختلالات تخمک گذاری

اختلالات تخمک گذاری، یعنی  به ندرت تخمک گذاری می کنید یا اصلاً تخمک گذاری نمی کنید، در حدود 1 از 4 زوج نابارور این مورد، عامل ناباروری است. مشکلات مربوط به تنظیم هورمون های تولید مثل توسط هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز یا مشکلات در تخمدان می تواند باعث اختلال در تخمک گذاری شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک  PCOS باعث عدم تعادل هورمونی می شود که بر تخمک گذاری تأثیر می گذارد. PCOS  با مقاومت به انسولین و چاقی، رشد غیر طبیعی مو در صورت یا بدن و آکنه همراه است. این شایع ترین علت ناباروری زنان است.

اختلال عملکرد هیپوتالاموس. دو هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز مسئول تحریک تخمک گذاری در هر ماه هستند - هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH). استرس بیش از حد فیزیکی یا عاطفی، وزن بسیار بالا یا بسیار کم بدن، یا افزایش یا کاهش قابل توجه وزن اخیر می تواند تولید این هورمون ها را مختل کرده و بر تخمک گذاری تأثیر بگذارد. پریودهای نامنظم یا غایب شایع ترین علائم هستند.

نارسایی زودرس تخمدان. این اختلال که نارسایی اولیه تخمدان نیز نامیده می شود، معمولاً به دلیل پاسخ خود ایمنی یا از دست دادن زودهنگام تخمک از تخمدان (احتمالاً به دلیل ژنتیک یا شیمی درمانی) ایجاد می شود. تخمدان دیگر تخمک تولید نمی کند و تولید استروژن را در زنان زیر 40 سال کاهش می دهد.

پرولاکتین بیش از حد غده هیپوفیز ممکن است باعث تولید بیش از حد پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی) شود که تولید استروژن را کاهش می دهد و ممکن است باعث ناباروری شود. معمولاً مشکل به غده هیپوفیز مربوط می شود، همچنین می تواند ناشی از داروهایی باشد که برای بیماری دیگری مصرف می کنید.

 

آسیب به لوله های فالوپ (ناباروری لوله ها)

لوله های فالوپ آسیب دیده یا مسدود شده مانع از رسیدن اسپرم به تخمک می شود و یا مانع از عبور تخم بارور شده به داخل رحم می شود. علل آسیب یا انسداد لوله فالوپ می تواند شامل موارد زیر باشد:

بیماری التهابی لگن، عفونت رحم و لوله های فالوپ به دلیل کلامیدیا، سوزاک یا سایر عفونت های مقاربتی

 

جراحی قبلی در شکم یا لگن، از جمله جراحی برای حاملگی خارج از رحم، که در آن یک تخمک بارور شده به جای رحم در لوله فالوپ کاشته می‌شود و رشد می‌کند.

 

سل لگن، یکی از علل اصلی ناباروری لوله های رحمی در سراسر جهان است.

 

اندومتریوز

اندومتریوز زمانی اتفاق می افتد که بافتی که به طور معمول در رحم رشد می کند، کاشته می شود و در مکان های دیگر رشد می کند. این رشد بافت اضافی – و برداشتن آن از طریق جراحی – می‌تواند باعث ایجاد اسکار شود که ممکن است لوله‌های فالوپ را مسدود کرده و از اتحاد تخمک و اسپرم جلوگیری کند.

اندومتریوز همچنین می تواند پوشش داخلی رحم را تحت تاثیر قرار دهد و لانه گزینی تخمک بارور شده را مختل کند. همچنین به نظر می رسد که این وضعیت به روش های کمتر مستقیمی بر باروری تأثیر می‌گذارد، مانند آسیب به اسپرم یا تخمک.

 

علل رحم یا دهانه رحم

چندین علت رحمی یا دهانه رحم می تواند با تداخل در لانه گزینی یا افزایش احتمال سقط جنین بر باروری تأثیر بگذارد:

پولیپ ها یا تومورهای خوش خیم (فیبروم یا میوم) در رحم شایع هستند. برخی از آنها می توانند لوله های فالوپ را مسدود کنند یا در لانه گزینی اختلال ایجاد کنند و بر باروری تأثیر بگذارند. با این حال، بسیاری از زنانی که فیبروم یا پولیپ دارند باردار می شوند.

زخم یا التهاب آندومتریوز در رحم می تواند لانه گزینی را مختل کند.

ناهنجاری‌های رحمی که از بدو تولد وجود دارند، مانند شکل غیرطبیعی رحم، می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در باردار شدن شوند.

تنگی دهانه رحم، باریک شدن دهانه رحم، می تواند ناشی از یک ناهنجاری ارثی یا آسیب به دهانه رحم باشد.

گاهی اوقات دهانه رحم نمی تواند بهترین نوع مخاط را تولید کند تا به اسپرم اجازه دهد از طریق دهانه رحم به داخل رحم حرکت کند.

ناباروری بدون دلیل

گاهی اوقات علت ناباروری هرگز پیدا نمی شود. ترکیبی از چندین عامل جزئی در هر دو طرف می تواند باعث مشکلات باروری غیر قابل توضیح شود. اگر چه دریافت نکردن پاسخ مشخص خسته کننده است، اما این مشکل ممکن است با گذشت زمان خود را اصلاح کند. اما، نباید درمان ناباروری را به تعویق بیندازید.

 

 

عوامل خطر

 

برخی عوامل ممکن است شما را در معرض خطر ناباروری قرار دهند، از جمله:

سن. کیفیت و کمیت تخمک های زنان با افزایش سن شروع به کاهش می کند. در اواسط دهه 30، سرعت از دست دادن فولیکول‌ها افزایش می‌یابد که منجر به تولید تخمک‌های کمتر و با کیفیت‌ کمتر می‌شود. این امر لقاح را دشوارتر می کند و خطر سقط جنین را افزایش می دهد.

سیگار کشیدن. سیگار کشیدن علاوه بر آسیب به دهانه رحم و لوله های فالوپ، خطر سقط جنین و حاملگی خارج از رحم را افزایش می دهد. همچنین تصور می‌شود که تخمدان‌های شما را پیر می‌کند و تخمک‌ها را زودتر از موعد تخلیه می‌کند. قبل از شروع درمان باروری سیگار را ترک کنید.

وزن. اضافه وزن یا کمبود وزن قابل توجه ممکن است بر تخمک گذاری طبیعی تأثیر بگذارد. رسیدن به شاخص توده بدنی سالم (BMI) ممکن است دفعات تخمک گذاری و احتمال بارداری را افزایش دهد.

سابقه جنسی عفونت های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک می توانند به لوله های فالوپ آسیب برسانند. داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی را افزایش می دهد که ممکن است بعداً باعث مشکلات باروری شود.

جلوگیری 

برای زنانی که به زودی یا در آینده باردار می شوند، این نکات ممکن است به بهینه سازی باروری کمک کند:

 

• وزن طبیعی خود را حفظ کنید. زنان دارای اضافه وزن و کم وزن در معرض افزایش خطر اختلالات تخمک گذاری هستند. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، ورزش متوسط ​​را انجام دهید. ورزش شدید و بیش از پنج ساعت در هفته با کاهش تخمک گذاری همراه است.

  ترک سیگار. دخانیات اثرات منفی متعددی به غیر از سلامت عمومی و سلامت جنین، بر باروری دارد. اگر سیگار می کشید و قصد بارداری دارید، همین الان آن را ترک کنید.

  از الکل اجتناب کنید. مصرف الکل ممکن است منجر به کاهش باروری شود. و هر گونه مصرف الکل می تواند بر سلامت جنین در حال رشد تأثیر بگذارد. اگر قصد بارداری دارید، از الکل اجتناب کنید و در دوران بارداری الکل ننوشید.

  استرس را کاهش دهید. برخی از مطالعات نشان داده اند که زوج هایی که استرس روانی را تجربه می کنند نتایج ضعیف تری در درمان ناباروری داشته اند. اگر می توانید، قبل از اقدام به بارداری راهی برای کاهش استرس در زندگی خود بیابید.

  کافئین را محدود کنید. تحقیقات نشان می دهد که محدود کردن مصرف کافئین به کمتر از 200 میلی گرم در روز نباید بر توانایی شما برای باردار شدن تأثیر بگذارد. این حدود یک تا دو فنجان قهوه در روز است.

•